گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:منطق و فلسفه)
-
وجود انشائی به چه معنا است؟
93 1400/01/11 هستی شناسیوجود انشائی یکی از اصطلاحات در علم اصول است ؛ این اصطلاح ظاهرا اولین بار توسط اخوند خراسانی به کار گرفته شده است. در اینکه مقصود اخوند از وجود انشائی چیست ؟ تعبیرات دانشمندان علم اصول در تفسیر ان مختلف ...
-
نقد پوپر به فلسفه‌ی ارسطویی - افلاطونی چیست و چه پاسخی برای آن دارید؟
159 1399/12/25 فلسفهکارل رایموند پوپر 1902- 1994 ، فیلسوف علم ، منطق‌دان و ریاضی‌دان ، اتریشی - انگلیسی است. شهرت پوپر به دلیل کوشش‌‌هایش در رد روش کلاسیک ارسطویی- افلاطونی است. وی با ابداع نظریه‌ی ابطال‌‌پذیری به مخالفت ...
-
برهان افتراض چیست؟ و نحوه‌ی استدلال از طریق این برهان چگونه است؟
156 1399/12/24 استدلال شناسیدلیل افتراض ، یا قیاس افتراض ، یا برهان افتراض ، یکی از روش‌ه ـ ای منط ـ قی اس ـ ت که در موارد متعددی به کار می‌رود ؛ یکی از کاربردهای ان ، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است. [ 1 ] توضیح اینکه ...
-
فیلسوفان و عارفان برجسته‌ای مانند ابن عربی از مکتب سوفسطائی دفاع می‌کنند؛ پس چرا فیلسوفان معاصر به مبارزه با این تفکر می‌پردازند؟!
228 1399/11/29 آراء شناسیتفکر سوفسطائی تفکری مخرب ؛ بلکه بنیان‌کن هر اندیشه و تفکر است ؛ [ 1 ] از این‌رو اندیشمندان بزرگ به تبیین سستی و بطلان ان می‌پردازند تا بتوانند معارف حقیقی را بر مبانی استوار تبیین کنند ؛ در هر صورت تفکر ...
-
معنا و مفهوم «پدیدارشناسی هوسرل» به چه معنا است؟ آیا در فلسفه اسلامی اشاراتی به این مفهوم شده است؟
190 1399/11/27 آراء شناسیادموند هوسرل [ 1 ] فیلسوف المانی مؤسس فلسفه‌ی پدیدارشناسی در قرن بیستم است. هرچند مکتبی که او ارائه داد ، مکتبی جدید در میان مکاتب مختلف فلسفی است ؛ اما جدای از سنت گذشته‌ی فلسفه نیست. او از فلاسفه‌ی دیگری ...
-
آیا گوش دادن به «سابلیمینال» در صورتى که از منبع معتبر باشد از لحاظ شرعى اشکال دارد؟
1333 1399/11/26 روح و نفسنفس و روح انسان دارای توانایی‌های زیادی است ؛ روان‌شناسان بر این باورند که ذهن به دو بخش تقسیم می‌شود ، ذهن اگاه و ذهن ناخوداگاه. زمانی که ما هوشیار و اگاه هستیم ، ذهن اگاه مشغول کار است. از سوی دیگر ...
-
آیا «اصل امتناع اجتماع نقیضین» ساخته و پرداخته پروردگار بوده و خداوند قدرت تغییر آنرا دارد؟
230 1399/11/23 کلیاتاصل امتناع اجتماع نقیضین از بدیهیات است ؛ یعنی ذهن انسان ، در برخی موارد با تصور موضوع ، محمول و نسبت ، حکم به چنین امتناعی می‌کند. [ 1 ] بنابراین ، چنین قضایایی مخلوق انسان هستند و واضع این قضایا ذهن ...
-
«برهان ناسازگاری صفات الهی» که خداناباوران بدان استناد می‌کنند چیست و چه پاسخی دارد؟ لطفا توضیحاتی در باره «قضیه‌ی کانتور» که با آن برهان مرتبط است را نیز بیان نمایید؟
270 1399/11/16 کلام جدیدخداناباوران ، موضوعی به نام برهان ناسازگاری صفات الهی را مطرح کرده و بیان می‌دارند که خداوند با تعاریف رایجی که از او وجود دارد ، موجودی متناقض است ، پس نمی‌تواند وجود داشته باشد. و به عنوان نمونه ، علم ...
-
آیا علم اصول با دانش فلسفه ارتباط دارد و یا آن‌که در آن از هیچ قاعده‌ی فلسفی استفاده نشده است؟
195 1399/11/14 فلسفهدانش اصول فقه تحت تاثیر علوم مختلفی از جمله ؛ فلسفه ، منطق و کلام بوده است به گونه‌ای که در برخی سرفصل‌ها ، پاره‌ای از مسائل علمی مطروحه و یا تقریبا همه‌ی مسائل انها ، از علوم دیگر گرفته شده است ، ولی ...
-
برهان اَسدّ و اخصر فارابی چیست؟
307 1399/11/02 ابطال دور و تسلسلبرهان اسد و اخصر یکى از براهین ابطال تسلسل در وجود ، و از براهین اثبات واجب الوجود است. اسد به معنای محکم‌ترین و اخصر به معنای کوتاه‌ترین است. و برهان اسد و اخصر به معنای محکم‌ترین و کوتاه‌ترین برهان ...
-
«... بیزارم از آن خدایی که به طاعت من خشنود شود و به معصیت من از من خشم گیرد. پس او خود در بند من است تا من چه کنم»! نظرتان در ارتباط با این سخن عطار نیشابوری چیست؟
1013 1399/10/15 آراء شناسیعطار نیشابوری در تذکره الاولیا در ذکر و یادنامه ابوبکر واسطی این جمله را از او نقل می‌کند که وی گفت: بیزارم از ان خدای که به طاعت من از من خشنود شود و به معصیت من از من خشم گیرد. پس او خود در بند من است ...
-
سهروردی و ملاصدرا هر دو مدعی‌اند که نظرات فلسفی آنها برگرفته از دانشی است که در تجربیات عرفانی مستقیما به آنان الهام شده است. اما با این وجود، آرای متضاد و متعارضی دارند. اگر منبع الهامشان یکی است، چرا باید اختلاف داشته باشند؟!
296 1399/10/13 آراء شناسیدر پاسخ به این پرسش باید گفت: اولا: هیچ‌کدام از این دو نفر ادعا نمی‌کند که تمام اعتبارات فلسفی انان در تجربیات عرفانی مستقیما به ایشان الهام شده است ؛ بلکه در موارد خاصی چنین ادعایی دارند. این دو حکیم ...
-
آیا حرکت هم شعور دارد و خداوند را ذکر و تسبیح می‌گوید؟
459 1399/06/25 حرکت جوهریحرکت موجودات ، هر چند وابسته‌ی به موجودات است ، اما حقیقتی است که بر اصل ذات موجود اضافه شده است ؛ مثلا گربه دارای ذاتی است مرکب از اجزا که گاهی خوابیده و گاهی در حرکت است ؛ حرکت یک وضعیتی جدای از وضعیت ...
-
منظور از ذات‌گرایی ارسطویی چیست؟
448 1399/06/10 جوهر و عرضمقصود از ذات‌گرایی این است که اشیا در خارج و بیرون از ذهن ما ، وجود مستقل دارند ، و وجود انها بستگی به اندیشه و ذهن ما ندارد. از دید یک ذات‌گرا ، هر شی مجموعه‌‌ای از صفاتی است که ماهیت فردی ان نامیده می‌شود ...
-
مبادی یک علم چه تفاوتی با مبانی آن دارد؟
1249 1399/06/03 کلیاتمبادی و مبانی از نظر لغت ، معنای نزدیک به‌هم و نسبتا مترادف دارند. مبادی ، جمع مبدا به معنای اغاز ، محل اغاز ، اصل ، مقدمه ، اساس و مدخل است. [ 1 ] مبنا ، از ریشه‌ی بنی ، به معنای پایه و هر چه که بر ان ...
-
آیا جنیان و حیواناتی مانند حشرات هم دارای قوه عاقله هستند؟ آیا لازمه دین‌داری و تکلیف، داشتن قوه عاقله است؟
657 1399/03/25 معاد و قیامتبه نظر می‌رسد درک و شعور حیوانات ، حتی شناخت انها نسبت به خداوند و یا مسائل معنوی ، درکی غریزی است ، نه کسبی و اختیاری ؛ از این‌رو حیوانات دارای پیش‌رفت ، ترقی و تکامل نیستند ؛ زندگی حیواناتی که چند هزار ...
-
چرا بین دو مفهوم تناقض نیست؟ و چرا دو مفهوم متقابل در صدق قابل جمع نیستند، ولی در کذب قابل جمع‌اند؟
765 1399/03/11 تعریف شناسیعلامه طباطبائی در پاورقی متن مذکور مطالبی بیان کرد که به نظر می‌رسد برای رفع ابهام متن مذکور ضروری است. وی می‌گوید: مقصود از این عبارت این است که اگر دو مفهوم متنافی و متقابل را فقط به لحاظ خود مفهوم در ...
-
مکتب «دئیسم» معتقد است که خداوند وجود دارد، اما در امور جهان، مداخله مستقیم ندارد؛ زیرا چنین دخالتی موجب پایین آوردن مرتبه‌ی الوهیت و خداوندی می‌شود! نظر اسلام در این مورد چیست؟
1185 1399/02/11 علیت و معلولیتمداخله و دخالت مستقیم خداوند در امور جهان را در دو بعد می‌توان بررسی کرد: بعد تکوینی و مدیریت فیزیک جهان هستی ؛ مداخله خداوند از این بعد نیز به دو گونه قابل تصور است: الف دخالت مستقیم و بدون واسطه خداوند ...
-
معنای بغض تکوینی چیست؟
706 1399/01/08 هستی شناسیاصطلاحی با عنوان بغض و دشمنى تکوینی [ 1 ] خدا در برخی منابع امده ، و معنایش نیز این‌گونه بیان شده است که علم ازلی و دانایى خدا به اینده و به قرارگرفتن افراد احمق و بی‌خرد در مقام پست ، و شایسته نبودن او ...
-
آیا در روایات برای بهره‌گیری و استفاده از وجود خویشتن سفارشی وجود دارد؟
745 1399/01/07 خود آگاهی و خود فراموشیمعرفت نفس و خودشناسی ، [ 1 ] به معنای شناخت تمام استعدادها و نیروها ، برای رسیدن به کمال مورد تاکید ایات و روایات است. امام علی ع در این باره می‌فرماید: خودشناسی سودمندترین دانش‌ها است . [ 2 ] ...
-
آیا علم فطری انسان نسبت به خدای متعال از نوع علم حضوری است؟ اگر جواب مثبت است؛ چرا این علم از طرف انسان مورد غفلت واقع می‌شود، در حالی‌که علم در تضاد با غفلت است؟
795 1398/12/12 علم حضوری و حصولیمعلومات بدیهی و فطری [ 1 ] گاهی مجهول و ناشناخته می‌گردند ؛ زیرا علوم و معلومات ، هر چند بدیهی و فطری باشند ، تا نفس و روح انسان به ان توجه نکند ، مجهول و ناشناخته‌اند ؛ به همین جهت ، علم به تمام بدیهیات ...
-
منظور از ادا نشدن حق رهبانیت از سوی برخی مسیحیان که در آیه 27 سوره حدید به آن اشاره شده چیست؟!
1057 1398/11/26 فلسفهدر ایه‌ی 27 سوره حدید خدای متعال می‌فرماید: پیروان مسیح ع از پیش خود رهبانیتى بدعت نهادند که ما چنین چیزی را از انان نخواسته بودیم ، بلکه تنها از انان خواسته بودیم که در راه رضایت خداوند بکوشند: ...و ...
-
«انسان، مدنی بالطبع است». این عبارت را توضیح دهید؟
4807 1398/11/01 انسان شناسیاجتماعیبودن انسان بدیهی و روشن است ؛ انچه مورد گفت‌وگوی اندیشمندان است ، دلیل و تحلیل ان است که ایا این ویژگی انسان ، اقتضای سرشت او است که از ان به مدنی بالطبع بودنش تعبیر می‌اورند ، یا ان‌که انسان از ...
-
«گر بدیدی حس حیوان، شاه را / پس بدیدی گاو و خر الله را»!
آیا این شعر مولوی کفرآلود نیست؟!
2245 1398/09/24 انسان شناسیگر بدیدی حس حیوان ، شاه را / پس بدیدی گاو و خر ، الله را این بیت از مجموعه اشعار مثنوی مولوی بوده ؛ [ 1 ] و مقصود از ان تبیین محدوده‌ی قوای ادراکی انسان است ؛ که با حواس ظاهری نمی‌توان امور غیر محسوس ...
-
قضیه «الماهیة من حیث هی لیست الا هی»، قضیه‌ای موجبه است یا سالبه؟ محصله است یا معدوله؟ و در هر فرض، چه معنایی خواهد داشت؟
1614 1398/09/20 کلیاتقضیه تقسیمات گوناگونی دارد که یکی از تقسیمات ان ، تقسیم به موجبه و سالبه است ؛ زیرا قضیه به حسب رابطه یا این‌گونه است که یک رابطه - اعم از اتحادى یا تلازمى یا تعاندى - اثبات مى‌شود و یا چنین رابطه‌ای نفى ...
-
مراد از «ممکنه خاصه» و «ممکنه عامه» چیست؟
1661 1398/09/11 تعریف شناسیاجمالا می‌توان گفت که هنگام سخن گفتن از امکان ، گاه معنای عامی را در نظر میگیریم که شامل ضرورت هم خواهد بود. مثلا اگر گفته شود: ممکن است خدایی وجود داشته باشد ، ممکن است فرشته‌ای وجود داشته باشد ، ممکن ...
-
چرا این اصل فلسفی که «هر حادثی محدثی دارد» - و نیز هر اصل فلسفی دیگر - را برگرفته از دانشی تجربی و خطاپذیر ندانیم؟!
1845 1398/09/06 علیت و معلولیتحادث یعنی موجودی که زمانی نبوده و الان موجود است ؛ بنابراین بدون ان‌که نیاز به تجربه باشد - عقل حکم می‌کند که چنین موجودی خود بخود ایجاد نشده و نیاز به وجوداورنده دارد. [ 1 ] فلسفه هر چند از تجربیات ...
-
«حمل ایجابی» و «حمل سلبی» چیست؟
3839 1398/09/05 تعریف شناسیقضیه اعم از اینکه حملیه باشد یا متصله و یا منفصله ، به سالبه و موجبه تقسیم می‌شود: اگر حکم در قضیه به نسبت دادن حمل حکم به بودن ، یا اتصال و یا انفصال باشد ، ان‌را موجبه می‌نامند. اگر حکم به نسبت دادن ...
-
منظور فیلسوفان از «ابژکتیویسم» و «سابژکتیویسم» چیست و اسلام طرفدار کدام یک از آنهاست؟
4859 1398/08/23 کلام جدیدبه صورت خلاصه سابژکتیویسم یا سوبژکتیویسم Subjectivism که در فارسی از ان به ذهن‌گرایی ، درون‌گرایی و یا خودبنیادی یاد می‌شود ، عبارت است از: دخالت دادن گرایش و ذهنیت‌های شخصی در داوری و شناخت جهان. به بیان ...
-
ارتباط واژه‌های «قضیه»، «مقدمه»، «صغری»، «کبری»، «نتیجه» و ... در منطق با یکدیگر چیست و چرا تمامشان با صیغه مؤنث مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
4586 1398/08/22 تعریف شناسیدر اصطلاح اهل منطق ، به لفظی که دارای معنا باشد ، قول گفته می‌شود. اما اگر لفظی بی‌معنا بود ، ان‌را مهمل می‌خوانند. لفظی که دارای معنا است ، اگر فقط یک کلمه باشد به ان مفرد می‌گویند و اگر از دو ، یا چند ...
-
در منطق می‌گویند؛ طرفین نقیض باید وجودی و عدمی باشد، پس چگونه «لا انسان» که جنبه وجودی داشته و شامل تمام موجودات غیر از انسان می‌شود، نقیض «انسان» اعلام می‌شود که آن نیز دارای جنبه وجودی است؟!
1399 1398/08/21 منطقتناقض یکی از اقسام تقابل است و تقابل یکی از اقسام الفاظ متباینه است. بدین معنا که در نظر علمای منطق ، الفاظ به لحاظ معنا و مفهوم اقسامی دارد که یکی از اقسام ان تناقض است ؛ بنابراین تناقض میان مصادیق نیست ...
-
رسم تام و رسم ناقص در علم منطق چه نوع تعریفی است؟
3191 1398/07/14 منطقالف رسم تام تعریفى است که از جنس قریب و عرض خاص تشکیل شود ؛ مانند تعریف انسان به: حیوان ضاحک ، یا حیوان کاتب ، یا حیوان متمدن . و مانند تعریف مثلث به: شکلى که مجموع زوایاى ان مساوى دو قائمه باشد . ابن ...
-
«قضیه شرطیه منفصله» چیست و «منفصله حقیقیه»، «مانعة الجمع» و «مانعة الخلو» چه تفاوتی با هم دارند؟
7980 1398/07/11 منطقهرگاه حکم در قضیه شرطیه به انفصال باشد ، به ان‌که یک قضیه‌ای که دائر مدار نفی و اثبات است ، در واقع مرکب از دو قضیه شرطیه باشد ، ان‌را قضیه شرطیه منفصله می‌خوانند ؛ مانند قضیه این عدد یا زوج است یا فرد ...
-
جهل بسیط چه تفاوتی با جهل مرکب دارد؟
7882 1398/07/10 منطقجهل و نادانی ، در مقابل علم و دانستن قرار می‌گیرد که به دو زیر مجموعه جهل بسیط و جهل مرکب تقسیم می‌شود. الف جهل بسیط بدین معنا است که انسان چیزى را نداند ، اما متوجه این جهل و نادانى خودش باشد ، مانند ...
-
نظر اسلام در باره مواد اولیه تشکیل دهنده عالم چیست؟
41649 1386/09/20 مفاهیم قرآنیدقیقترین نظریه‌ای که از سوی دانشمندان علوم طبیعی ، در رابطه با عنصر اصلی تشکیل دهنده‌ی ماده ابتدایی عالم ارائه شد ، اثبات می‌کند که عالم ماده ، در اصل متشکل از عنصر سدیم متراکم در فضا بود. این ماده در ...
