گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:منطق و فلسفه)
-
حضور و وابستگی موجودات مادی به خداوند چگونه قابل توجیه است؟ ارتباط یک موجود مادی با صورت عقلی و مثالی‌اش چگونه است؟
49 1401/02/29 علم غیب. در مورد پرسش اول می‌توان مشکل را به این صورت حل کرد که بر اساس فلسفه‌ی اسلامی و حکمت متعالیه ، عالم ماده از ان جهت که معلول عالم عقول و عالم مثال است ، وجودش عین تعلق و وابستگی به ان عوالم است ، پس ...
-
«ثبوت شیء لشیء فرع لثبوت المثبت له». توضیح مختصری در ارتباط با این قاعده فلسفی و ناهمخوانی آن با ثبوت ماهیت برای وجود ارائه نمایید.
70 1401/02/26 منطق ارسطو و دیالکتیکقاعده ثبوت شی لشی ، فرع ثبوت المثبت له که در کتابهای فلسفی به نام قاعده فرعیت معروف شده است ، به زبان ساده عبارت است از اینکه ثبوت یک چیز برای چیز دیگر تنها هنگامی می‌تواند صحیح باشد که ان چیز دیگر ، ...
-
چرا تخلف معلول از علت تامه محال است؟
71 1401/02/25 علیت و معلولیتمحالبودن تخلف معلول از علت تامه ، از جمله مسائلی است که در تفکر فلسفی نقشی اساسی دارد ، به گونه‌ای که می‌توان ان‌را زیربنای بسیاری از مسائل ، بلکه جمیع مسائل فلسفی دانست ؛ زیرا اگر تخلف معلول از علت جایز ...
-
آیا نیستی و عدم از دیدگاه عقل، شمارش‌پذیر نیست؟!
129 1401/02/19 علیت و معلولیتعدم و نیستی در نظر عقل چیزی نیست که بتوان ان‌را متعدد به شمار اورد ؛ یعنی پیش از هستی و پس از هستی چیزی وجود ندارد که بتوان ان‌را واحد یا متعدد نامید. نیستی نه ماهیت دارد و نه ذات ؛ در مورد نیستی چیزی ...
-
معنای اصطلاحات «علت تامه»، «علت ناقصه» و «علت مُعد» چیست؟
133 1401/02/11 بیشتر بدانیددر پاسخ به این پرسش باید به تفاوت انواع علت‌ها دقت کرد که از یک نگاه به علت تام ، علت ناقص و علت معد تقسیم مىشود: علت تام: علتی است که وجود او موجب وجود معلول خواهد شد ، و عدم او عدم معلول را در پی ...
-
«معطی الشیء لا یکون فاقداً له» آنکه دارای چیزی نباشد، نمی‌تواند آن را هدیه کند!
کاربرد این قاعده فلسفی چیست؟
469 1400/12/18 علیت و معلولیتواضح است که یک فرد بخشنده ، تنها زمانی می‌تواند چیزی را ببخشد که خود دارای ان باشد ؛ چرا که بخشش در مقام ناداری هرگز امکان ندارد. مفاد این قاعده به مقتضای فطرت سالم ثابت شده است: ذات نایافته از هستی‌بخش ...
-
قاعده «العرض لا یبقی زمانین»؛(عرض در دو زمان به یک حالت باقی نمی‌ماند) را توضیح دهید؟
299 1400/12/14 جوهر و عرضعرض در دو زمان به یک حالت باقی نمی‌ماند ، بلکه همواره متجدد است و در هر ان در حال تغییر است . این قاعده را نخستین بار متکلمان اشعری به بحث گذاشته و برای اثبات ان برهان اقامه کرده‌اند. قدمای معتزله نیز ...
-
رئوس ثمانیه چیست؟ و چه فرقی با اجزای علوم دارد؟
819 1400/11/27 موضوع علمرئوس ثمانیه معمول است که دانشمندان و نویسندگان در کتاب‌ها و قبل از وارد شدن در یک دانش ، هشت مطلب را در مورد ان علم به عنوان مقدمه بیان می‌کردند و معتقد بودند که دانش‌اموز با دانستن این مقدمات ، بهتر و ...
-
خداوندی که بسیط است، چگونه می‌تواند دارای همه‌ی کمالات باشد؟
420 1400/11/20 صفات واجباین موضوع از مسائل مهم فلسفی است ؛ درک دقیق و عمیق ان نیاز به ممارست در علوم فلسفی دارد ؛ اما انچه که می‌توان به ان اشاره کرد این است همه‌ی کمالات در بسیط حقیقی که خداوند است به صورت اجمال ، یعنی به صورت ...
-
قاعده «امکان اشرف» چیست و چه تفاوتی با قاعده «امکان اخسّ» دارد؟
1100 1400/11/19 مبدأ شناسیقاعده امکان اشرف عبارت است از اینکه در تمام مراحل وجود ، لازم است ممکن اشرف موجود ممکنى که از حیث وجودى والاتر و شریف‌تر است ، بر ممکن اخس موجود ممکنى که از حیث رتبه وجودى در مرتبه‌اى پایین‌تر قرار دارد ...
-
اصطلاح تحصیل حاصل به چه معنا است؟
998 1400/11/11 معرفت شناسیتحصیل حاصل ؛ کنایه از دریافت دریافته است ؛ یعنی به دست اوردن چیزی که شخص از قبل ، ان‌را دارد. در مواردی که مورد طلب موجود باشد ، تحصیل حاصل محال است ؛ مانند پر کردن ظرف پر. کاربرد اصلی این قاعده در مباحث ...
-
حکم الامثال فی ما یجوز و فی ما لا یجوز واحد. این اصطلاح را توضیح دهید.
555 1400/11/10 کلیاتحکم الامثال فیما یجوز و فیما لا یجوز واحد ، یعنى هرگاه دو موجود از نظر ذات و عوارض وجود ، کاملا مانند یکدیگر باشند ، حکم یکسانى نیز خواهند داشت و هر انچه در مورد یکى از ان دو ممکن باشد در مورد دیگرى نیز ...
-
انقلاب ماهیت یا انقلاب حقیقت چیست؟
545 1400/11/06 ماهیتانقلاب حقیقت یا ماهیت ، عبارت است از: اینکه ماهیت چیزی ، از ان نظر که ماهیت ان شى است ، بر حسب معنا و مفهوم به ماهیت شى دیگر منقلب شود. این‌گونه انقلاب از نظر عقل محال است ؛ زیرا ماهیت ، از ان جهت که ...
-
نسبت کلی منطقی، طبیعی و عقلی با معقولات اولی، معقولات ثانی فلسفی و معقولات ثانی منطقی چیست؟
689 1400/09/25 منطق و فلسفهدر نظر اهل منطق و فلسفه ، مفهوم کلی اقسام متعددی دارد ، و در یک تقسیم‌بندی و به یک لحاظ بر سه قسم است: کلی منطقی که همان مفهوم کلی است ؛ یعنی هر مفهومی که بر مصادیق متعددی صدق می‌کند. کلی طبیعی ؛ یعنی ...
-
چگونه ثابت می‌شود خداوند موجودی هدف‌مند و صاحب شعور است؟
560 1400/09/15 برهان نظماین جهان ، دارای نظم دقیقی است ؛ یکی از ابعاد نظم ، وجود هدف خاص در هر موجود است ، مثلا اجزای دستگاه گوارش یک مجموعه منسجم و منظم است که برای رسیدن به هدف خاص -رساندن مواد و عناصر مورد نیاز اجزای بدن - ...
-
با توجه به روایتی که منشأ دانش را قلب خود انسان‌ها می‌داند، آیا علم‌آموزی با شیوه کنونی در حوزه‌های دینی توجیهی خواهد داشت؟!
673 1400/09/03 حدیثانچه در پرسش امده ، ناظر به روایتی است که از امام علی ع در برخی منابع نقل شده است: لیس العلم فی السما فینزل الیکم ، و لا فی تخوم الارض فیخرج لکم ؛ و لکن العلم مجبول فی قلوبکم تادبوا باداب الروحانیین یظهر ...
-
آیا در تورات و انجیل هم مانند قرآن به امتحان و حکمت الهی اشاره شده است؟
492 1400/08/05 ابتلا و امتحانحکمت و ازمایش الهی همان‌گونه که در قران امده ، در تورات و انجیل هم به ان اشاره شده است: ازمایش و حکمت الهی در تورات ان‌گاه خدا به حضرت موسی ع فرمود: حال از اسمان برای ایشان نان می‌فرستم. هر کس بخواهد ...
-
آیا از نظر فلسفی، سایه امری وجودی است؟ اگر آری، دلیل آن چیست؟!
599 1400/07/21 کثرت موجوداتسایه از ان جهت که عدم نور است و عدم محض نیست ؛ بنابراین بهره‌ای از وجود دارد. توضیح اینکه سایه به جایی گفته می‌شود که قابلیت برای روشنایی داشته باشد. مثل یک طرف دیوار که مخالف با جهت خورشید است ؛ از ...
-
برهان فرجه چیست؟ و چگونه بر اثبات واجب الوجود دلالت می‌کند؟
867 1400/07/19 مبدأ شناسیبرهان فرجه برگرفته از روایتی است که هشام بن حکم از امام صادق ع نقل کرده و حکما ان‌را تقریر کرده‌اند. تقریر برهان فرجه این است که از فرض دو واجب الوجود فرجه لازم می‌اید ؛ چراکه باید وجه امتیازی میان انها ...
-
هستی‌شناسی در علوم تربیتی به چه معنا است؟
1096 1400/06/31 هستی شناسیپرسشهایی مانند اینکه چه چیزهایی وجود دارند ؟ یا ممکن است وجود داشته باشند ؟ و نیز گروه‌‌بندی موجودات ، از مباحث هستی‌شناسی به شمار می‌ایند. به عبارت دیگر ، هستی‌شناسی ، مطالعه فلسفی طبیعت هستی ، شدن ...
-
آیا بر اساس حدیثی از امام صادق(ع)، مردم هیچ وسیله‌ای برای شناخت نداشته و نیازی هم نیست که به شناخت و معرفت برسند؟!
1081 1400/02/20 حدیثهدف اصلی افرینش انسان ، رسیدن به کمال و سعادت واقعی و دست‌یازیدن به مقام شامخ انسانی و راه‌‌یابی به عالم ملکوت است که این همه در پرتو شناخت و معرفت و عبودیت و بندگی اگاهانه به پیشگاه حضرت احدیت میسور و ...
-
وجود انشائی به چه معنا است؟
1265 1400/01/11 هستی شناسیوجود انشائی یکی از اصطلاحات در علم اصول است ؛ این اصطلاح ظاهرا اولین بار توسط اخوند خراسانی به کار گرفته شده است. در اینکه مقصود اخوند از وجود انشائی چیست ؟ تعبیرات دانشمندان علم اصول در تفسیر ان مختلف ...
-
نقد پوپر به فلسفه‌ی ارسطویی - افلاطونی چیست و چه پاسخی برای آن دارید؟
1260 1399/12/25 فلسفهکارل رایموند پوپر 1902- 1994 ، فیلسوف علم ، منطق‌دان و ریاضی‌دان ، اتریشی - انگلیسی است. شهرت پوپر به دلیل کوشش‌‌هایش در رد روش کلاسیک ارسطویی- افلاطونی است. وی با ابداع نظریه‌ی ابطال‌‌پذیری به مخالفت ...
-
برهان افتراض چیست؟ و نحوه‌ی استدلال از طریق این برهان چگونه است؟
1677 1399/12/24 استدلال شناسیدلیل افتراض ، یا قیاس افتراض ، یا برهان افتراض ، یکی از روش‌ه ـ ای منط ـ قی اس ـ ت که در موارد متعددی به کار می‌رود ؛ یکی از کاربردهای ان ، اثبات برخی از اقسام شکل دوم و سوم قیاس است. [ 1 ] توضیح اینکه ...
-
فیلسوفان و عارفان برجسته‌ای مانند ابن عربی از مکتب سوفسطائی دفاع می‌کنند؛ پس چرا فیلسوفان معاصر به مبارزه با این تفکر می‌پردازند؟!
1170 1399/11/29 آراء شناسیتفکر سوفسطائی تفکری مخرب ؛ بلکه بنیان‌کن هر اندیشه و تفکر است ؛ [ 1 ] از این‌رو اندیشمندان بزرگ به تبیین سستی و بطلان ان می‌پردازند تا بتوانند معارف حقیقی را بر مبانی استوار تبیین کنند ؛ در هر صورت تفکر ...
-
معنا و مفهوم «پدیدارشناسی هوسرل» به چه معنا است؟ آیا در فلسفه اسلامی اشاراتی به این مفهوم شده است؟
1377 1399/11/27 آراء شناسیادموند هوسرل [ 1 ] فیلسوف المانی مؤسس فلسفه‌ی پدیدارشناسی در قرن بیستم است. هرچند مکتبی که او ارائه داد ، مکتبی جدید در میان مکاتب مختلف فلسفی است ؛ اما جدای از سنت گذشته‌ی فلسفه نیست. او از فلاسفه‌ی دیگری ...
-
آیا گوش دادن به «سابلیمینال» در صورتى که از منبع معتبر باشد از لحاظ شرعى اشکال دارد؟
14845 1399/11/26 روح و نفسنفس و روح انسان دارای توانایی‌های زیادی است ؛ روان‌شناسان بر این باورند که ذهن به دو بخش تقسیم می‌شود ، ذهن اگاه و ذهن ناخوداگاه. زمانی که ما هوشیار و اگاه هستیم ، ذهن اگاه مشغول کار است. از سوی دیگر ...
-
آیا «اصل امتناع اجتماع نقیضین» ساخته و پرداخته پروردگار بوده و خداوند قدرت تغییر آن‌را دارد؟
1637 1399/11/23 کلیاتاصل امتناع اجتماع نقیضین از بدیهیات است ؛ یعنی ذهن انسان ، در برخی موارد با تصور موضوع ، محمول و نسبت ، حکم به چنین امتناعی می‌کند. [ 1 ] بنابراین ، چنین قضایایی مخلوق انسان هستند و واضع این قضایا ذهن ...
-
«برهان ناسازگاری صفات الهی» که خداناباوران بدان استناد می‌کنند چیست و چه پاسخی دارد؟ لطفا توضیحاتی در باره «قضیه‌ی کانتور» که با آن برهان مرتبط است را نیز بیان نمایید؟
1971 1399/11/16 کلام جدیدخداناباوران ، موضوعی به نام برهان ناسازگاری صفات الهی را مطرح کرده و بیان می‌دارند که خداوند با تعاریف رایجی که از او وجود دارد ، موجودی متناقض است ، پس نمی‌تواند وجود داشته باشد. و به عنوان نمونه ، علم ...
-
آیا علم اصول با دانش فلسفه ارتباط دارد و یا آنکه در آن از هیچ قاعده‌ی فلسفی استفاده نشده است؟
1062 1399/11/14 فلسفهدانش اصول فقه تحت تاثیر علوم مختلفی از جمله ؛ فلسفه ، منطق و کلام بوده است به گونه‌ای که در برخی سرفصل‌ها ، پاره‌ای از مسائل علمی مطروحه و یا تقریبا همه‌ی مسائل انها ، از علوم دیگر گرفته شده است ، ولی ...
-
برهان اَسدّ و اخصر فارابی چیست؟
2089 1399/11/02 ابطال دور و تسلسلبرهان اسد و اخصر یکى از براهین ابطال تسلسل در وجود ، و از براهین اثبات واجب الوجود است. اسد به معنای محکم‌ترین و اخصر به معنای کوتاه‌ترین است. و برهان اسد و اخصر به معنای محکم‌ترین و کوتاه‌ترین برهان ...
-
«... بیزارم از آن خدایی که به طاعت من خشنود شود و به معصیت من از من خشم گیرد. پس او خود در بند من است تا من چه کنم»! نظرتان در ارتباط با این سخن عطار نیشابوری چیست؟
6080 1399/10/15 آراء شناسیعطار نیشابوری در تذکره الاولیا در ذکر و یادنامه ابوبکر واسطی این جمله را از او نقل می‌کند که وی گفت: بیزارم از ان خدای که به طاعت من از من خشنود شود و به معصیت من از من خشم گیرد. پس او خود در بند من است ...
-
سهروردی و ملاصدرا هر دو مدعی‌اند که نظرات فلسفی آنها برگرفته از دانشی است که در تجربیات عرفانی مستقیما به آنان الهام شده است. اما با این وجود، آرای متضاد و متعارضی دارند. اگر منبع الهامشان یکی است، چرا باید اختلاف داشته باشند؟!
1190 1399/10/13 آراء شناسیدر پاسخ به این پرسش باید گفت: اولا: هیچ‌کدام از این دو نفر ادعا نمی‌کند که تمام اعتبارات فلسفی انان در تجربیات عرفانی مستقیما به ایشان الهام شده است ؛ بلکه در موارد خاصی چنین ادعایی دارند. این دو حکیم ...
-
آیا حرکت هم شعور دارد و خداوند را ذکر و تسبیح می‌گوید؟
1620 1399/06/25 حرکت جوهریحرکت موجودات ، هر چند وابسته‌ی به موجودات است ، اما حقیقتی است که بر اصل ذات موجود اضافه شده است ؛ مثلا گربه دارای ذاتی است مرکب از اجزا که گاهی خوابیده و گاهی در حرکت است ؛ حرکت یک وضعیتی جدای از وضعیت ...
-
منظور از ذات‌گرایی ارسطویی چیست؟
1978 1399/06/10 جوهر و عرضمقصود از ذات‌گرایی این است که اشیا در خارج و بیرون از ذهن ما ، وجود مستقل دارند ، و وجود انها بستگی به اندیشه و ذهن ما ندارد. از دید یک ذات‌گرا ، هر شی مجموعه‌‌ای از صفاتی است که ماهیت فردی ان نامیده می‌شود ...
