گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:کلیات)
-
قضیه «الماهیة من حیث هی لیست الا هی»، قضیه‌ای موجبه است یا سالبه؟ محصله است یا معدوله؟ و در هر فرض، چه معنایی خواهد داشت؟
816 1398/09/20 کلیاتقضیه تقسیمات گوناگونی دارد که یکی از تقسیمات ان ، تقسیم به موجبه و سالبه است ؛ زیرا قضیه به حسب رابطه یا این‌گونه است که یک رابطه - اعم از اتحادى یا تلازمى یا تعاندى - اثبات مى‌شود و یا چنین رابطه‌ای نفى ...
-
در منطق می‌گویند؛ طرفین نقیض باید وجودی و عدمی باشد، پس چگونه «لا انسان» که جنبه وجودی داشته و شامل تمام موجودات غیر از انسان می‌شود، نقیض «انسان» اعلام می‌شود که آن نیز دارای جنبه وجودی است؟!
819 1398/08/21 منطقتناقض یکی از اقسام تقابل است و تقابل یکی از اقسام الفاظ متباینه است. بدین معنا که در نظر علمای منطق ، الفاظ به لحاظ معنا و مفهوم اقسامی دارد که یکی از اقسام ان تناقض است ؛ بنابراین تناقض میان مصادیق نیست ...
-
منظور از ایساغوجی در علم منطق چیست؟
2259 1397/02/26 کلیاتایساغوجى اصطلاح منطقى است [ 1 ] که برخی می گویند ، این کلمه مرکب و از سه جز است. 1. ایس ، 2. اغو ، 3. اجى. معناى جز اول تو ، معناى جز دوم من و معناى جز سوم ان جا می باشد ، اما بعدها از معناى اصلى خود نقل ...
-
حصر عقلی و حصر استقرایی به چه معنا هستند؟
3695 1397/02/23 کلیاتاصطلاح حصر ، بیشتر در علوم ادبی کاربرد دارد ، و عبارت از اختصاص دادن چیزی به چیز دیگر است به طریق مخصوص. [ 1 ] به عبارت دیگر ، اثبات حکمی برای موردی معین و نفی ان حکم از موارد دیگر است. [ 2 ] در علم ...
-
تفاوت «پاسخ نقضی» با «پاسخ حلی» چیست؟ این بحث در دانش اصول مطرح می‌شود یا در دانش منطق؟!
3408 1396/12/13 کلیاتپاسخ نقضی همانگونه که از نام ان پیدا است ، به این معنا است که برای رد یک استدلال ، حداقل یک مورد نقض برای ان پیدا و بیان کرد. اما پاسخ حلی ان است که جهات نقص استدلال طرف مقابل ، اشتباهات و مغالطه هایی ...
-
مقصود از «عرض ذاتی» در تعریف «موضوع علم» چیست؟
6082 1396/11/30 مبانی فقهی و اصولیبحث عرض ذاتی از مباحثی است که در علومی ؛ مانند ؛ فلسفه و اصول فقه به صورت مفصل بررسی شده است که مقصود از ان در تعریف موضوع علم ، ویژگی هایی است که به صورت دائمی و بدون وساطت امری اخص ، بر شی حمل می گر
-
آیا «نوع منطقی» در جواب «ما هو»، واقع می‌شود؟ در این صورت، آیا چنین جوابی «حد تام» محسوب می‌شود؟
1648 1396/09/26 کلیاتنوع منطقی ، تمام حقیقت مشترک بین افرادی است که فقط از نظر عدد متکثر بوده ، اما از نظر ماهیت یکی هستند. به بیان دیگر ، نوع ، مفهوم کلی برای ماهیت افراد متحد الحقیقه است ؛ مثلا اگر سؤال شود از حسن و عباس ...
-
معنای اصطلاحات منطقی «سفسطه» و «مغالطه» چیست؟
39094 1396/08/21 کلیاتالف. سفسطه دانشمندان علم منطق در تعریف سفسطه می گویند: سفسطه ، قیاسی است که در ان از قضایای وهمی وهمیات استفاده شود ؛ و غرض از ان به غلط انداختن طرف مقابل و یا اسکات او باشد. قضیه وهمیه در نظر انان عبارت ...
-
مراد از «ظهور تصوری» و «ظهور تصدیقی» چیست؟ و کدام‌یک حجیت دارد؟
3196 1396/08/14 مبانی فقهی و اصولیظهور الفاظ و بحث از حجیت ظواهر ، از جمله مباحثی است که در علم اصول از ان بحث می شود. این بحث ، در ادامه بحث از حجیت الفاظ کتاب و سنت است ؛ یعنی ظواهر ، دلیلی در برابر کتاب و سنت نیست ، بلکه نیاز به اثبات ...
-
آیا مغالطه کردن نیز نوعی دروغ بوده و گناه به شمار می‌آید؟
2302 1396/07/30 کلیاتمغالطه ، نوعی استدلال است که یا از لحاظ ماده ، یا از لحاظ صورت در ان خلل وجود دارد که معمولا منجر به نتیجه خلاف واقع می گردد. اگر چنین کاری از روی جدیت و عمد باشد ، به دلیل این که منجر به باطل جلوه دادن ...
-
آیا ممکن است بدون این‌که الفاظ و کلمات گفتاری را در ذهن مجسم کرد، در معنای آنها تفکر و تعقل نمود؟
1781 1396/02/31 کلیاتایا ممکن است کسى بدون ان که الفاظ را به خاطر بگیرد ، در معانى و معقولات فکر کند یا نه ؟ مثلا معناى انسان را بدون لفظ انسان ، درک کند و یا معناى این حکم که انسان عالم است را بدون لفظ تعقل کند یا نه ؟ این ...
-
آیا قضیه «الإنسان بعض الحیوان»، با قضیه «بعض الحیوان إنسان»، با توجه به تعریف مرحوم مظفر از «منحرفات» در منطق، در تناقض نیست؟
1838 1395/08/17 کلیاتمقصود مرحوم مظفر ، این است که اگر کسی به جای قضیه بعض الحیوان انسان ؛ بگوید: الانسان بعض الحیوان ، او به جای این که سور قضیه را بر سر موضوع الحیوان در اورد ، بر محمول انسان وارد کرده است ؛ این یک نوع انحراف ...
-
یکی از شرایط برهان آن است که مقدمات آن دائمی باشند. در این زمینه توضیح دهید.
1805 1395/07/27 کلیاتعلمای منطق در تعریف برهان می گویند: برهان ، قیاسی است که از یقینیات تشکیل شده است. [ 1 ] مقصود از یقین در این جا یقین به معنی الاخص است ؛ و در تعریف یقین به معنی الاخص می گویند: یقین اعتقادی جزمی است که ...
-
آیا منطق و فلسفه اسلامی داری مشی و روشی مانند منطق ارسطویی است؟
3535 1394/10/10 منطق ارسطو و دیالکتیک1. منطق اسلامی هماهنگ با ارسطوئی است. البته دانشمندان اسلامی در منطق ارسطوئی مقداری دخل و تصرف حذف و اضافه انجام داده اند ، ولی روش بحث همان منطق ارسطوئی است. و منطق ارسطوئی با منطق دیالکتیک کاملا متفاوت ...
-
فرق تخالف و تقابل چیست؟
8749 1394/10/02 کلیات1. تخالف در اصل از اصطلاحات علم کلام است و در تعریف ان گفته اند ؛ هر گاه دو چیز در ماهیت و لوازم ان باهم تغایر داشته باشند و این تغایر و تنافی به گونه ای باشد که مانع اجتماعشان در یک محل نباشد و اجتماعشان ...
-
فرق بین کل و کلی و جزء و جزئی چیست؟
30608 1394/08/30 کلیاتدر تعریف کل ، ان را به یک شی مرکب از اجزا تعریف کرده اند ، که در مقابل ان جز قرار دارد. جز یک شی به گونه ای است که خودش اجزا ندارد. اما کلی عبارت از مفهومی است که افراد متعدد را شامل می شود و در تحت ان ...
-
منظور از نزاع صغروی و کبروی چیست؟
5653 1394/06/26 کلیاتمی دانیم که نتیجه یک استدلال منطقی ، وابسته به دو عنصر صغری و کبری است ؛ مانند: العالم متغیر ، کل متغیر حادث ، فالعالم حادث . حال اگر صغری در این مثال یعنی تغییر و تحول عالم مورد تردید و تشکیک قرار گیرد ...
-
بین جرم خیانت و جاسوسی از نظر نسب اربعه چه رابطه‌ای برقرار است؟
5234 1394/06/14 احکام قضاییواژه شناسی جاسوس ، از ماده جس ، در لغت به معنای تفتیش و با خبر شدن و اطلاع پیدا کردن پنهانی از باطن اشیا و کارهای مردم ، همراه با دقت و ظرافت خاص است. [ 1 ] و غالبا نیز در شر و بدی استعمال می شود ؛ [ ...
-
در علم منطق فرق بین «ماده فکر» و «صورت فکر» و فرق بین «تصدیقات» و «تصورات» چیست؟
4928 1394/05/03 کلیاتمنطق علمی است که به ما نحوه درست فکر کردن را می اموزد و ذهن را از خطای در فکر مصون می دارد. در هنگام فکر کردن ، ذهن حرکتی در معلومات می کند و با چینش انها به مطلوب دست می یابد. پس برای این که بخواهیم از ...
-
خداوند چه نیازی به گذاشتن خلیفه در زمین دارد؟
4705 1394/03/14 انسان و خدابه نظر می رسد توجه به چند نکته می تواند در پاسخ این سؤال راه گشا باشد: 1. خداوند به هیچ چیز نیازمند نیست ؛ بنابراین همان گونه که خداوند در اصل خلقت خلق نیاز به افرینش ندارد ، در خلق خلیفه نیز محتاج افرینش ...
-
چرا ظن و وهم که جهل به حساب می‌آیند، زیر مجموعه تصدیق که مساوی با علم است قرار گرفته‌اند؟
6002 1394/01/15 کلیاتمنطقیین علم را بر دو نوع می دانند: 1. علم تصوری ، 2. علم تصدیقی ، 1. علم تصوری به معنای حضور صورت شی بدون حکم نزد عقل است. [ 1 ] علم تصوری مفهومی اعم است که مفاهیم متعددی را شامل می شود مانند: 1-1. ...
-
در مباحث حکمت، «تشکیک عامّی»، «تشکیک خاصّی» و «تشکیک خاصّ الخاصّی» چه تفاوتی با هم دارند؟
7692 1393/11/23 کلیاتتشکیک [ 1 ] در لغت به معناى شک و تردید است ، و اصل مسئله تشکیک در منطق مطرح است. در منطق می گویند کلى یا متواطى است یا مشکک. در متواطى ، نسبت کلى به افراد ، متفاوت نیست. اما در مشکک ، کلى بر افراد به تفاوت ...
-
فرق اصطلاح «تصور و تصدیق» با «مبادی تصوریه و تصدیقیه» چیست؟
12598 1393/11/08 کلیاتاصطلاح تصور و تصدیق و اصطلاح مبادی تصوری و تصدیقی ، هر دو از اصطلاحات منطقی اند ، ولی با این تفاوت که اصطلاح تصور و تصدیق در نظر اهل منطق مربوط به انواع علوم است ؛ یعنی علم به معنای مصدری ، [ 1 ] دانستن ...
-
در منطق، «نقض موضوع» و «نقض محمول» به چه معنا است و در قضیه «منقوضة الموضوع» چگونه با اثبات چیزی برای «الف»، نتیجه‌ای برای «غیر الف» گرفته می‌شود؟
8491 1393/10/07 کلیاتبرای اثبات صحت یک قضیه باید به قضایای دیگری که بین ان قضیه با قضیه اصلی ملازمه برقرار است ، استناد کنیم. چنین ملازمه ای بین عکس مستوی ، عکس نقیض و نقیض هر قضیه با اصل قضیه وجود دارد. یکی از بحث هایی که ...
-
مصادره به مطلوب در مباحث علمی به چه معنا است؟
13211 1393/10/03 کلیاتمصادره به مطلوب یکی از گونه های انحراف در استدلال و یکی از انواع مغالطه است. و ان به این معنا است که یکی از مقدمات استدلال که در واقع نتیجه استدلال نیز هست ، به عنوان مقدمه مطرح شود. قید در واقع بیانگر ...
-
چرا در علم منطق از تقسیمات کلمه، هم در اقسام مفرد و هم در اقسام مرکب بحث می‌شود؟
7468 1393/09/18 کلیاتلفظ به اعتبارات گوناگون دارای تقسیمات متعدد می باشد که به یک اعتبار به مفرد و مرکب و خود مفرد به کلمه ( فعل ) ، اسم و حرف و همچنین ، مرکب نیز به مرکب تام و ناقص و مرکب تام نیز به خبری و انشایی تقسیم می ...
-
چگونه می‌توان مشکلات قاعده نقض تام و نقض موضوع و مواردی که به عنوان نقض و خدشه بر آن محسوب می‌شود را حل کرد و پاسخ مناسب ارائه داد؟
5232 1393/03/05 کلیاتتوجه به چند نکته می تواند ما را در حل این اشکال کمک کند: 1. اگر قضیه ای با ادله برهانی ثابت شد ، ابطال ان فقط از راه ابطال مقدمات ان ممکن است. اما ابطال یک برهان با عدم توانایی در تطبیق ان بر مثال یا ...
-
تعریف درست برای مشکّک چیست؟
10765 1393/02/27 کلیاتبه نظر می رسد عبارت بهتر در تعریف متواطئ و مشکک این است که گفته شود: نسبت لفظ به معنا به یکی از چهار صورت است: 1. لفظ یکی و معنا نیز یکی است که چنین لفظی را لفظ مختص می نامند. 2. لفظ یکی ، ولی معنا متعدد ...
-
در مفاهیم ذهنی اصلاً مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند، پس معنای درست مفهوم جزئی چیست؟
5128 1393/02/25 کلیاتاین که در مفاهیم ذهنی اصلا مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند ؛ اشکالی است که صحیح به نظر می رسد ؛ زیرا جزئیت و تشخص مربوط به وجود است و مفاهیم در عالم مفهومیت ( حتی اگر مقید ...
-
کلیات خمس در منطق چیست؟
13844 1393/02/04 کلیاتاز جمله مباحث مقدماتى که منطقیین معمولا ان را ذکر مى کنند ، مبحث کلیات خمس است. بحث کلیات خمس مربوط است به فلسفه نه منطق. فلاسفه در مباحث ماهیت به تفصیل در این مورد بحث مى کنند. ولى نظر به این که بحث درباره ...
-
دلالت بر چند قسم است؟ و معنای آنها چیست؟
24080 1392/12/12 General Termsدلالت ؛ یعنی چیزى به گونه اى باشد که علم به وجود ان موجب انتقال ذهن به چیز دیگرى شود مانند این که: به صدا در امدن زنگ خانه می فهماند که کسى پشت در است. دلالت تقسیمات مختلفى دارد. یکی از این اقسام ، دلالت ...
-
تفاوت میان «مفهوم و مصداق» و «عنوان و معنون» در چیست؟
13205 1392/10/28 کلیاتدر بسیاری از موارد مفهوم و مصداق و عنوان و معنون به صورت مترادف به کار می روند ؛ اما اگر با دقت نگاه شود بین این دو تفاوت وجود دارد و رابطه ان دو عموم و خصوص مطلق است ؛ یعنی مفهوم و مصداق عام است و عنوان ...
-
فرق حدس منطقی و عرفانی چیست؟
6590 1392/07/21 منطق ارسطو و دیالکتیکدر نظر اهل منطق حدس ، مرتبه ای از قدرت و قوت اندیشه انسانی است که در اثر مشاهده و تجربه زیاد به دست می اید. کسی که از قدرت حدس برخوردار باشد بسیار سریع به نتیجه می رسد. به عبارت دیگر ، در نظر اهل منطق ...
-
معنای «تأدیبات صلاحیه» در لغت و علم منطق چیست؟
6286 1392/04/15 کلیاتپیش از ان که تعریف این اصطلاح در منطق بیان شود ، دو واژه تادیبات و صلاحیه در لغت معنا می شود تا تناسب ان با معنای اصطلاحی روشن شود: ریشه و سه حرف اصلی تادیبات ، ادب است و ادب در لغت به این معانی امده ...
-
تفاوت تصور و تصدیق در علم نحو با تصور و تصدیق در علم منطق و علم بلاغت چیست؟
12410 1392/04/12 کلیاتتصور و تصدیق دو اصطلاح منطقی اند که اولی به معنای حضور صورت شی بدون حکم نزد عقل ، و دومی به معنای حضور صورت شی نزد عقل همراه با حکم است. اما در علم نحو و بلاغت اصطلاح جداگانه در خصوص این دو وجود ندارد ...
