گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:تعریف شناسی)
-
چرا بین دو مفهوم تناقض نیست؟ و چرا دو مفهوم متقابل در صدق قابل جمع نیستند، ولی در کذب قابل جمع‌اند؟
372 1399/03/11 تعریف شناسیعلامه طباطبائی در پاورقی متن مذکور مطالبی بیان کرد که به نظر می‌رسد برای رفع ابهام متن مذکور ضروری است. وی می‌گوید: مقصود از این عبارت این است که اگر دو مفهوم متنافی و متقابل را فقط به لحاظ خود مفهوم در ...
-
مراد از «ممکنه خاصه» و «ممکنه عامه» چیست؟
1214 1398/09/11 تعریف شناسیاجمالا می‌توان گفت که هنگام سخن گفتن از امکان ، گاه معنای عامی را در نظر میگیریم که شامل ضرورت هم خواهد بود. مثلا اگر گفته شود: ممکن است خدایی وجود داشته باشد ، ممکن است فرشته‌ای وجود داشته باشد ، ممکن ...
-
«حمل ایجابی» و «حمل سلبی» چیست؟
1965 1398/09/05 تعریف شناسیقضیه اعم از این‌که حملیه باشد یا متصله و یا منفصله ، به سالبه و موجبه تقسیم می‌شود: اگر حکم در قضیه به نسبت دادن حمل حکم به بودن ، یا اتصال و یا انفصال باشد ، ان‌را موجبه می‌نامند. اگر حکم به نسبت دادن ...
-
ارتباط واژه‌های «قضیه»، «مقدمه»، «صغری»، «کبری»، «نتیجه» و ... در منطق با یکدیگر چیست و چرا تمامشان با صیغه مؤنث مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
2961 1398/08/22 تعریف شناسیدر اصطلاح اهل منطق ، به لفظی که دارای معنا باشد ، قول گفته می‌شود. اما اگر لفظی بی‌معنا بود ، ان‌را مهمل می‌خوانند. لفظی که دارای معنا است ، اگر فقط یک کلمه باشد به ان مفرد می‌گویند و اگر از دو ، یا چند ...
-
کلمه «ذاتاً» در تعریف قضیه به چه معنا است؟
1288 1398/02/07 تعریف شناسیاهل منطق در تعریف جمله خبریه و قضیه می گویند: قضیه مرکب تام خبری است که ذاتا قابلیت صدق و کذب دارد . [ 1 ] و در توضیح قید ذاتا می گویند: چون اگر قید ذاتا را نیاوریم ، در این صورت ممکن است توهم شود که ...
-
تفاوت فهم و درک در چیست؟ آیا یکی ناظر به علم حصولی و دیگری ناظر به علم حضوری است؟
7578 1397/10/08 ادراک جزئیاتعلم حصولی و علم حضوری [ 1 ] هر چند در اصل علم بودن مساوی اند ، ولی دو نوع متفاوت از علم اند ؛ چنان که عقل نظری و عقل عملی نیز تفاوت دارند. [ 2 ] دو واژه درک و فهم در اصطلاح و کاربرد عمومی و بر اساس کتاب ...
-
آیا «نوع منطقی» در جواب «ما هو»، واقع می‌شود؟ در این صورت، آیا چنین جوابی «حد تام» محسوب می‌شود؟
1943 1396/09/26 کلیاتنوع منطقی ، تمام حقیقت مشترک بین افرادی است که فقط از نظر عدد متکثر بوده ، اما از نظر ماهیت یکی هستند. به بیان دیگر ، نوع ، مفهوم کلی برای ماهیت افراد متحد الحقیقه است ؛ مثلا اگر سؤال شود از حسن و عباس ...
-
آیا بر اساس منطق فازی می‌توان قانون علیت را رد کرد؟
2606 1396/03/11 تعریف شناسیهر دانشی می تواند از ابزار خاص و مناسب خود بهره گیرد ؛ مثلا معادلات ریاضی را نمی توان با گزارشات تاریخی حل کرد ، یا حقایق تاریخی را نمی توان با قواعد ریاضی به اثبات رساند. در همین راستا منطق فازی ، [ 1 ...
-
فرق بین کل و کلی و جزء و جزئی چیست؟
32577 1394/08/30 کلیاتدر تعریف کل ، ان را به یک شی مرکب از اجزا تعریف کرده اند ، که در مقابل ان جز قرار دارد. جز یک شی به گونه ای است که خودش اجزا ندارد. اما کلی عبارت از مفهومی است که افراد متعدد را شامل می شود و در تحت ان ...
-
منظور از نزاع صغروی و کبروی چیست؟
6217 1394/06/26 کلیاتمی دانیم که نتیجه یک استدلال منطقی ، وابسته به دو عنصر صغری و کبری است ؛ مانند: العالم متغیر ، کل متغیر حادث ، فالعالم حادث . حال اگر صغری در این مثال یعنی تغییر و تحول عالم مورد تردید و تشکیک قرار گیرد ...
-
در علم منطق فرق بین «ماده فکر» و «صورت فکر» و فرق بین «تصدیقات» و «تصورات» چیست؟
5472 1394/05/03 کلیاتمنطق علمی است که به ما نحوه درست فکر کردن را می اموزد و ذهن را از خطای در فکر مصون می دارد. در هنگام فکر کردن ، ذهن حرکتی در معلومات می کند و با چینش انها به مطلوب دست می یابد. پس برای این که بخواهیم از ...
-
منظور از «بالذات» و «بالعرض» چیست؟
10704 1393/11/23 تعریف شناسیمنظور از بالذات این است که چیزی خودش حقیقتا صفتی را دارا باشد. اما بالعرض بدین معنا است که مثلا ( الف ) خودش حقیقتا متصف به صفتی نباشد ، بلکه در اثر ارتباط و اتحاد با ( ب ) که به این صفت متصف است ، این ...
-
آیا نسبت صدق و کذب(راست و دروغ) در علوم تصوری امکان‌پذیر است؟
4035 1393/07/15 ادراک جزئیاتصدق و کذب مربوط به قضیه است و در جایی است که حکمی به ایجاب یا سلب ، یعنی حکم به وجود رابطه ( اعم از رابطه ایجابی یا سلبی ) بین موضوع ( نهاد ) و محمول ( گزاره ) وجود داشته باشد. [ 1 ] بنابراین تصور تا زمانی ...
-
تعریف درست برای مشکّک چیست؟
11472 1393/02/27 کلیاتبه نظر می رسد عبارت بهتر در تعریف متواطئ و مشکک این است که گفته شود: نسبت لفظ به معنا به یکی از چهار صورت است: 1. لفظ یکی و معنا نیز یکی است که چنین لفظی را لفظ مختص می نامند. 2. لفظ یکی ، ولی معنا متعدد ...
-
در مفاهیم ذهنی اصلاً مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند، پس معنای درست مفهوم جزئی چیست؟
5599 1393/02/25 کلیاتاین که در مفاهیم ذهنی اصلا مفهوم جزئی نداریم و همه مفاهیم ذهنی قابل صدق بر کثیرین هستند ؛ اشکالی است که صحیح به نظر می رسد ؛ زیرا جزئیت و تشخص مربوط به وجود است و مفاهیم در عالم مفهومیت ( حتی اگر مقید ...
-
منظور از واجب در اصطلاح «واجب الوجود» چیست؟
7304 1392/07/04 تعریف شناسیمنظور از وجوب در اصطلاح واجب الوجود ، ضرورت ثبوت وجود است. توضیح این که در علم منطق بیان شده است ؛ هر قضیه ای متشکل از موضوع ، محمول و نسبت است. مثلا وقتی می گوییم حسن ایستاده است ؛ حسن موضوع و ایستاده ...
-
چگونه می‌توان گفت «الجزئی کلی» به حمل اولی و «الجزئی جزئی» به حمل اولی است؟
8387 1391/12/19 کلیاتحکیمان و منطیقین در تبیین حمل اولی و حمل شایع می گویند: معنای حمل بیان اتحاد دو چیز است ؛ زیرا حمل کردن چیزی بر چیز دیگر به این معنا است که ، این یکی ان دیگری است. به تعبیر دیگر ؛ حمل ، این همانی است. ...
-
برهان سبر و تقسیم به چه نحو است و چگونه عمل می کند؟
12591 1390/06/28 Islamic Philosophyبرهان سبر و تقسیم از جمله برهان هایی است که در علوم مختلف همچون علم اصول فقه مورد استفاده قرار می گیرد و در بسیاری موارد می تواند مورد حجیت باشد ، اگر چه همیشه نمی توان به ان اعتماد کرد ؛ زیرا از روش های ...
-
آیا عقل نمی تواند جزئیات از لحاظ جزئیت را بفهمد؟
8287 1390/02/31 Islamic Philosophyشان و جایگاه عقل ، ادراک کلیات و شان حس ، ادراک امور جزئی است. لذا عقل نمی تواند جزئی بما هو جزئی را به طور مستقیم و بی واسطه درک کند ، بلکه این امر ، وظیفه حس است. البته این مسئله بدین معنا نیست که عقل ...
-
چرا معقولات ثانیه فلسفی دارای جنس و فصل نیستند؟ و آیا معقولات ثانیه منطقی نیز چنین هستند؟
11210 1389/04/28 Islamic Philosophyمعقول اصطلاحی فلسفى است ؛ یعنى انچه به ذهن اید ، در مقابل محسوس ؛ یعنى انچه به حس اید. کلمه معقول ، گاهی بر صور عقلیه اطلاق می شود و گاه بر امورى که در خارج وجودى ندارند و گاه بر امورى که محسوس نیستند ...
