گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:معرفت شناسی)
-
برهان اَسدّ و اخصر فارابی چیست؟
146 1399/11/02 ابطال دور و تسلسلبرهان اسد و اخصر یکى از براهین ابطال تسلسل در وجود ، و از براهین اثبات واجب الوجود است. اسد به معنای محکم‌ترین و اخصر به معنای کوتاه‌ترین است. و برهان اسد و اخصر به معنای محکم‌ترین و کوتاه‌ترین برهان ...
-
منظور از ذات‌گرایی ارسطویی چیست؟
319 1399/06/10 جوهر و عرضمقصود از ذات‌گرایی این است که اشیا در خارج و بیرون از ذهن ما ، وجود مستقل دارند ، و وجود انها بستگی به اندیشه و ذهن ما ندارد. از دید یک ذات‌گرا ، هر شی مجموعه‌‌ای از صفاتی است که ماهیت فردی ان نامیده می‌شود ...
-
آیا جنیان و حیواناتی مانند حشرات هم دارای قوه عاقله هستند؟ آیا لازمه دین‌داری و تکلیف، داشتن قوه عاقله است؟
575 1399/03/25 معاد و قیامتبه نظر می‌رسد درک و شعور حیوانات ، حتی شناخت انها نسبت به خداوند و یا مسائل معنوی ، درکی غریزی است ، نه کسبی و اختیاری ؛ از این‌رو حیوانات دارای پیشرفت ، ترقی و تکامل نیستند ؛ زندگی حیواناتی که چند هزار ...
-
آیا در روایات برای بهره‌گیری و استفاده از وجود خویشتن سفارشی وجود دارد؟
657 1399/01/07 خود آگاهی و خود فراموشیمعرفت نفس و خودشناسی ، [ 1 ] به معنای شناخت تمام استعدادها و نیروها ، برای رسیدن به کمال مورد تاکید ایات و روایات است. امام علی ع در این باره می‌فرماید: خودشناسی سودمندترین دانش‌ها است . [ 2 ] ...
-
آیا علم فطری انسان نسبت به خدای متعال از نوع علم حضوری است؟ اگر جواب مثبت است؛ چرا این علم از طرف انسان مورد غفلت واقع می‌شود، در حالی‌که علم در تضاد با غفلت است؟
715 1398/12/12 علم حضوری و حصولیمعلومات بدیهی و فطری [ 1 ] گاهی مجهول و ناشناخته می‌گردند ؛ زیرا علوم و معلومات ، هر چند بدیهی و فطری باشند ، تا نفس و روح انسان به ان توجه نکند ، مجهول و ناشناخته‌اند ؛ به همین جهت ، علم به تمام بدیهیات ...
-
«گر بدیدی حس حیوان، شاه را / پس بدیدی گاو و خر الله را»!
آیا این شعر مولوی کفرآلود نیست؟!
1994 1398/09/24 انسان شناسیگر بدیدی حس حیوان ، شاه را / پس بدیدی گاو و خر ، الله را این بیت از مجموعه اشعار مثنوی مولوی بوده ؛ [ 1 ] و مقصود از ان تبیین محدوده‌ی قوای ادراکی انسان است ؛ که با حواس ظاهری نمی‌توان امور غیر محسوس ...
-
«ادب قلبی» چیست و چه ارتباطی با «قلب سلیم» دارد؟!
1747 1398/04/18 عرفان عملی و اخلاققلب انسان مخزن حب ، و حرم الهی است که نباید امری غیر خدایی را در ان جایگزین کرد: القلب حرم الله فلا تسکن حرم الله غیر الله ؛ [ 1 ] قلب جایگاه ایمان است و از همین‌رو است که خدای متعال در قران می‌فرماید: ...
-
چگونه می‌توان اثبات کرد که هر موجود مجرد مستقلى داراى علم است؟
1400 1397/11/30 تجرد ادراکاتدر نظر حکیمان ، علم عبارت است از: حصول امر مجرد براى امر مجرد. در توضیح این مطلب می گویند: حصول و وجود علم براى شخص عالم از جمله چیزهایى است که شکى در ان نیست ، ولی نه هرنوع حصولى به هر کیفیتى ، بلکه ...
-
آیا ممکن است عقل انسان به مطلبی یقین پیدا کند که صد در صد مخالف با دین است؟
1674 1397/10/08 علم حضوری و حصولیاز نظر عقلی محال است انسان در یک ان ، دو یقین متناقض پیدا کند ؛ زیرا یقین به معنای اعتقاد صد درصد است که هیچ گونه احتمال خلاف داده نمی شود ، و نقیض ان قابل احتمال نیست. بنابراین هر جا ادعا شود که علم و ...
-
چرا برخی دعاها، شناخت پیامبر(ص) را تنها بعد از شناخت خداوند، امکان‌پذیر می‌داند؟ آیا موضوع برعکس نبوده و نباید از طریق پیامبران خدا را بشناسیم؟!
2206 1397/09/01 دعاامام صادق ع به زراره سفارش فرمود تا در زمان غیبت امام مهدی عج این دعا خوانده شود: اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف نبیک اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنی ...
-
منظور از اراده در فلسفه شوپنهاور چیست؟
2862 1397/07/30 معرفت شناسیارتور شوپنهاور -از فلاسفه المانی قرن هجدهم- در فلسفه خویش ، اعیان [ 1 ] یا بازنمودهای ذهن را به چهار دسته تقسیم می کند: 1. بازنمودهای شهودی-تجربی کامل اشیائی که موضوع علومی نظیر فیزیکی و شیمی هستند . ...
-
آیا علوم طبیعی جدید می‌توانند حقایق را آن‌گونه که هستند کشف کنند؟
1943 1397/07/18 معرفت شناسی1. بی گمان علوم به طور کلی به دنبال کشف حقایق هستند ، اما باید توجه داشت که این موضوع ، غیر از ان است که علوم موجود ، حقایق را ان گونه که هستند کشف نموده باشند. به عبارت دیگر ، در گذشته علوم و معارف مختلف ...
-
تفاوت «تأویل معرفت‌شناسانه» با «تأویل وجودشناسانه» در چیست؟
2323 1396/09/11 معرفت شناسیمعرفت شناسی یا شناخت شناسی شاخه ای از فلسفه است که به چیستی و امکان معرفت شناخت و راه های حصول ان می پردازد. بنیادی ترین سؤال های فلسفی ، سؤال های معرفت شناسی هستند. سؤالاتی ؛ مانند: شناخت یعنی چه ؟ ...
-
چرا بر اساس حس نمی‌توان متافیزیک - غیر از واجب الوجود - را نفی و یا اثبات کرد؟
2201 1396/07/10 معرفت شناسیهر چند حس ، اولین منبع ادراکی انسان است ، اما منابع و ابزار ادراک انسان منحصر در حس نیست ؛ بلکه رتبه حس پایین تر از نیروی عقل است ؛ حس به عنوان یکی از ابزار در خدمت عقل است ؛ زیرا هر چند معمولا درک موضوع ...
-
معرفت، علم و بصیرتی که در دعای مرزداران صحیفه سجّادیه از آن یاد شده، چه تفاوتی با هم دارند؟
3367 1396/02/13 حدیثکتاب صحیفه ی سجادیه مجموعه ای از دعاهای امام سجاد ع است ؛ این مجموعه حاوی مطالب و معارف بسیاری در زمینه های مختلف است که بیست و هفتمین دعای ان به دعای مرزبانان معروف است ؛ امام ع در این دعا برای پیروزی ...
-
آیا علم به محسوسات را می‌توان از اقسام علم حضوری دانست؟
2100 1396/01/19 علم حضوری و حصولیبه چند دلیل می توان گفت علم حسی انسان در هنگام مواجهه با محسوس خارجی علم حضوری نیست ؛ 1. بر اساس تعریف ، علم حضوری به علمی که عین واقعیت معلوم پیش عالم حاضر است ؛ [ 1 ] زیرا محسوس خارجی و مادی در نفس ...
-
بر اساس آیات قرآنی و به ویژه «آیه عرض امانت»، آیا آسمان‌ها، زمین و کوه‌‌ها نیز مانند انسان‌ها دارای قدرت تعقل و اختیار در انتخاب هستند؟!
2359 1395/12/16 تفسیراز نظر قران کریم و بر اساس مبانی فلسفه و عرفان ، تمام موجودات - چه انسان و چه غیر انسان - دارای شعور و ادراک هستند که البته با توجه به استعدادها و قابلیت هایی که از طرف خدا به انها داده شده ، این شعور ...
-
آیا ممکن است مطلبی برای انسان، معلوم به علم حضوری باشد، اما علم حصولی نسبت به آن وجود نداشته باشد؟
2681 1395/09/04 علم حضوری و حصولیدر مورد این که چگونه ممکن است یک مطلب معلوم به حضوری باشد ، در عین حال معلوم به علم حصولی نباشد و برای تحصیل علم حصولی باید تلاش جدید صورت گیرد ؟ باید چند نکته را متذکر شویم: اولا: انسان دارای مقامات ...
-
نسبیت‌گرایی اخلاقی چیست؟ چه نقدهایی بر آن شده است؟
2892 1395/08/11 نظرینسبیت گرایی اخلاقی ، تعاریف متعددی دارد. مطابق یکی از تعاریف مشهور ، به دیدگاهی اطلاق می شود که منکر اصول اخلاقی ای است که از اعتبار جهان شمول برخوردار باشند. سه نوع نسبیت گرایی اخلاقی در طول یکدیگر مطرح ...
-
وحی که تجربه‌ای شخصی است، چگونه از ابزار شناخت به‌شمار می‌آید؟
3117 1395/04/03 علوم قرآنیاین تعبیر که وحی تجربه ای شخصی است ، بیشتر با تعابیر فیلسوفان غرب در مورد وحی سازگار است ، و در تعابیر دینی و حکیمان اسلامی ، چنین تعبیری از وحی دیده نمی شود. [ 1 ] اما در مورد این که وحی می تواند یکی ...
-
منظور از جوهر، صفت و حالت در فلسفه اسپینوزا چیست؟
5896 1395/02/06 جوهر و عرضاسپینوزا در باب مسائل فلسفی نظریات و اصطلاحات جدیدی ابداع کرده است ؛ توضیح برخی از این اصطلاحات را در پاسخ تفصیلی اشاره می کنیم. البته تحلیل اصطلاحاتی که او مورد استفاده قرار داده کمی دشوار است. به تعبیر ...
-
هویت و ماهیت چه تفاوتی با هم دارند؟
8568 1394/12/11 ماهیت1. کلمه ماهیت به معناى چیستى است که در مقابل وجود و هستى می اید. در کلمه ماهیت ، ما را ما ى استفهامیه دانسته و می گویند ما هى هى ؟ یا ما هو هو ؟ فلان چیز چیست ؟ و سپس از عبارت ما هى هى ؟ مصدر ساخته ...
-
آیا تغییر در ذات ممکن است؟
5713 1394/11/24 معرفت شناسیاگر منظور از تغییر ذات این باشد که موجوداتی که در طبیعت وجود دارند ، داراى ماهیت یک نواخت نبوده و ذاتا در حرکت اند و همواره تغییر ماهیت می دهند ، این مطلب مورد قبول است ؛ زیرا بر اساس حرکت جوهری [ 1 ] ...
-
نقش و تأثیر معرفت‌شناسی در رفتار و زندگی روزمره انسان چیست؟
5290 1394/04/16 معرفت شناسیدر مورد نقش و تاثیر معرفت شناسی در زندگی روزمره انسان ؛ انچه به صورت اجمال می توان گفت ؛ این است که رفتار انسان بر امده از افکار و اندیشه او است ؛ یعنی افکار و نوع نگرش انسان در رفتار و کنش وی اثر می گذارد. ...
-
آیا عرض می‌تواند در کمال جوهر تأثیر داشته باشد؟
3456 1394/04/08 جوهر و عرضاعمال و افعالی که انسان انجام می دهد ، دارای دو بعد ظاهری و باطنی است. به بیان دیگر ، دارای دو بعد ملکی ناسوتی ، دنیایی و بعد ملکوتی است. هر چند بعد و صورت ظاهری اعمال و افعال در دنیا حرکت است ؛ و حرکت ...
-
آیا «تسلسل شک» محال است؟
3998 1394/02/19 ابطال دور و تسلسلمنظور از تسلسل در اصطلاح فلسفه ، ترتب امور نامتناهى است. فلاسفه تسلسلى را محال می دانند که حلقات ان داراى ترتب حقیقى و اجتماع در وجود باشند. به بیان دیگر ؛ تسلسل در اصطلاح فلسفه یعنی ترتب و ادامه سلسله ...
-
حقیقت علم از نظر ابن سینا چیست، کیف نفسانی به چه معنا است؟
7829 1394/02/09 علم حضوری و حصولییکی از مباحث مهم و به تعبیر خواجه نصیر طوسی از امور پیچیده این عالم ، [ 1 ] شناخت حقیقت علم است. علاوه بر این که حقیقت علم دارای جهات و ابعاد مختلف است ؛ به همین جهت گاهی یک دانشمند تعریف های متعددی از ...
-
منظور از اتحاد عاقل و معقول چیست؟ نقش آن در پیشرفت زندگی انسان چگونه است؟
12364 1393/11/16 معرفت شناسیدر بحث وجود ذهنى از مطلبى که ان نیز مربوط به تحقیق در اطراف علم و ادراک است بحث می شود و ان مسئله معروف و کهنی است به نام اتحاد عاقل و معقول . این مسئله ، مورد اختلاف و بیان دیدگاه های متفاوت فلاسفه قرار ...
-
آیا نسبت صدق و کذب(راست و دروغ) در علوم تصوری امکان‌پذیر است؟
4395 1393/07/15 ادراک جزئیاتصدق و کذب مربوط به قضیه است و در جایی است که حکمی به ایجاب یا سلب ، یعنی حکم به وجود رابطه ( اعم از رابطه ایجابی یا سلبی ) بین موضوع ( نهاد ) و محمول ( گزاره ) وجود داشته باشد. [ 1 ] بنابراین تصور تا زمانی ...
-
چگونه نفس انسان در عین حال که ذاتاً مجرد است، استکمال نیز دارد؟! آیا این تناقض نیست؟
4933 1393/06/23 معرفت شناسیفیلسوفان و حکیمان بر این باورند که مجردات دو گونه هستند: 1. مجرد تام. 2. مجرد ناقص. مجرد تام -که به ان عقل نیز می گویند- مجردی است که هم از جهت ذات مجرد است و هم از جهت فعل. مجردات تام ، دارای استکمال ...
-
با این که خدا از طریق ذهن قابل شناخت نیست، چگونه باید معرفتی از او داشته باشیم که مستلزم شرک هم نباشد؟
9302 1390/02/24 پروردگار. نامها و ویژگی هادر مورد طریقه درست در معرفت الله باید گفت که طبق روایات میزان در این امر دوری از تشبیه و تعطیل است. برای توضیح مطلب به پاسخ تفصیلی مراجعه کنید.
-
اگر عقل دین را تأیید می کند، پس چرا آدم های عاقلی وجود دارند که متدین نیستند و به هیچ دینی نگرویدند؟
12462 1389/11/06 دینواژه عقل در متن ها و فضاهای مختلف تفسیرهای گوناگونی پیدا کرده است. گاهی عقل دارای تعریف عرفی است ؛ مانند انسان عاقل ، افراد عاقل. گاهی نیز معنای دیگر عقل ان چیزی است که فیلسوفان در مباحث فلسفی ...
-
عقل یا احساس کدامیک کامل ترند؟ آیا می توان با یکی از آنها تصمیم گرفت؟
36729 1389/03/05 عقل، علم، حکمتدر ابتدا باید توجه داشته باشیم که عقل ، دل ، احساس ، شهود و... در یک فرهنگ اصیل و متعالی ، هرکدام تعریف و جایگاه ویژه ای دارند و در مخالفت با هم قرار ندارند ولی نکته اصلی در اینجاست که نباید بدون تامل ...
-
معرفت انسان نسبی است یا مطلق؟
9900 1388/10/23 عقل، علم، حکمتبه نظر می رسد در مورد شناخت نسبی یا مطلق ، باید بین موارد حسی و تجربی با موارد عقلی تفاوت قائل شویم ؛ زیرا در موارد حسی و تجربی ممکن است ، معرفت و شناخت ما نسبی باشد و فقط در موارد خاص تجربه شده باشد و ...
-
گستره کارایی عقل تا کجا است و در چه جایی و تا کجا می‌توان از آن بهره برد؟
23408 1386/09/15 علم حضوری و حصولیعقل با ارزش‌ترین نیرویی است که خداوند در وجود انسان قرار داده و دارای تقسیمات و مراتبی است. عقل نظری: کارش درک و شناخت واقعیت‌‌ها و قضاوت در باره‌ی انها است. عقل عملی: همان قوه‌ای است که کنش و رفتار ادمی ...
