گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:هستی شناسی)
-
آیا حرکت هم شعور دارد و خداوند را ذکر و تسبیح می‌گوید؟
150 1399/06/25 حرکت جوهریحرکت موجودات ، هر چند وابسته‌ی به موجودات است ، اما حقیقتی است که بر اصل ذات موجود اضافه شده است ؛ مثلا گربه دارای ذاتی است مرکب از اجزا که گاهی خوابیده و گاهی در حرکت است ؛ حرکت یک وضعیتی جدای از وضعیت ...
-
مکتب «دئیسم» معتقد است که خداوند وجود دارد، اما در امور جهان، مداخله مستقیم ندارد؛ زیرا چنین دخالتی موجب پایین آوردن مرتبه‌ی الوهیت و خداوندی می‌شود! نظر اسلام در این مورد چیست؟
587 1399/02/11 علیت و معلولیتمداخله و دخالت مستقیم خداوند در امور جهان را در دو بعد می‌توان بررسی کرد: بعد تکوینی و مدیریت فیزیک جهان هستی ؛ مداخله خداوند از این بعد نیز به دو گونه قابل تصور است: الف دخالت مستقیم و بدون واسطه خداوند ...
-
معنای بغض تکوینی چیست؟
444 1399/01/08 هستی شناسیاصطلاحی با عنوان بغض و دشمنى تکوینی [ 1 ] خدا در برخی منابع امده ، و معنایش نیز این‌گونه بیان شده است که علم ازلی و دانایى خدا به اینده و به قرارگرفتن افراد احمق و بی‌خرد در مقام پست ، و شایسته نبودن او ...
-
چرا این اصل فلسفی که «هر حادثی محدثی دارد» - و نیز هر اصل فلسفی دیگر - را برگرفته از دانشی تجربی و خطاپذیر ندانیم؟!
1538 1398/09/06 علیت و معلولیتحادث یعنی موجودی که زمانی نبوده و الان موجود است ؛ بنابراین بدون ان‌که نیاز به تجربه باشد - عقل حکم می‌کند که چنین موجودی خود بخود ایجاد نشده و نیاز به وجوداورنده دارد. [ 1 ] فلسفه هر چند از تجربیات ...
-
تفاوت «جهان محسوس» و «جهان معقول» در چیست؟
2080 1398/01/21 کثرت موجوداتجهان محسوس جهانی است که با حواس پنج گانه انسان ها قابل حس و درک است. و در مقابل ، جهان معقول جهانی است که با حواس یاد شده قابل ادراک نباشد. جهان معقول گاهی - مانند عالم فرشتگان - دارای وجود مستقل بوده ...
-
بر اساس نظریه بیگ بنگ، زمین به تدریج از خورشید دور شده و حیات در آن نابود خواهد شد و شاید در زهره شرایط ایجاد حیات فراهم شود. آیا مواردی از این دست ناظر به تصادفی بودن جهان و نقض قانون علیت نیست؟ و آیا به دنبال علتگشتن، بافته ذهن انسانها نیست؟!
1482 1397/12/13 علیت و معلولیتقانون علیت از قوانین بدیهی است که ذهن انسان با توجه به واقعیت هستی بدان معترف است ؛ و این گونه نیست که منشا پیدایش قانون علیت تنها بافته های ذهن و برداشت از امور بدون واقعیت باشد ؛ [ 1 ] یک دلیل واضح برای ...
-
ملاک صحت حمل چیست؟ چگونه می‌توان وجود را بر موجودات خارجی حمل کرد؟
1264 1397/12/09 تباین یا تشکیک موجوداتحکیمان ، مبحث حمل را از متفرعات بحث وحدت می دانند و بر این باورند که یکی از عوارض وحدت ، هوهویت و یا این همانی است ؛ مقصودشان از هوهویت ، اتحاد از جهتی و اختلاف از جهت دیگر است ؛ نتیجه این که در نظر حکیمان ...
-
آیا «جوهر»، جنس است؟
1357 1397/10/09 جوهر و عرضفیلسوفان مسلمان بر این باورند که جوهر ، جنس برای مقولات تحت جوهر است ؛ [ 1 ] یعنی جوهر جنس الاجناس است و اقسامی که برای ان برشمرده اند انواع ان به حساب می ایند ؛ انواع تحت جنس جوهر ، عبارت اند از: جسم ...
-
اصطلاح «وجود منبسط» در فلسفه به چه معنا است؟ اولین بار توسط چه کسی مطرح شد؟ و آیا ریشه در قرآن و سنت دارد؟
2479 1397/09/08 وحدت وجودوجود منبسط ، اصطلاحی عرفانی- فلسفی است و به معنای وجود عام گسترده می باشد. از نگاه فلسفی ، وجود در یک مرتبه از تحقق عینی نه ذهنی خود ، دارای عموم سعی است ؛ به این معنا که در عین تحصل و تشخص و وحدت و... ...
-
چرا انکار وجوب سابق مستلزم انکار اصل علیت است، ولی انکار وجوب لاحق چنین نیست و موجب انکار اصل علیت نمی‌گردد؟
1537 1397/08/12 --- مشابه ---تا زمانی که وجود برای ممکن الوجود به حد ضرورت و وجوب نرسد یعنی علت تامه برای ایجاد شدن نداشته باشد ، موجود نخواهد شد ؛ از این وجوب و ضرورت برای ممکنات که پیش از تحقق خارجی انها در ذهن لحاظ می گردد ، وجوب ...
-
قاعده «بسیط الحقیقه کلّ الاشیاء» ابتکار کدام یک از فلاسفه است؟ و برهانش چیست؟
2273 1397/08/10 وحدت وجودپیشینه قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیا صدرالمتالهین ، قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیا و لیس بشی منها را از پیچیده ترین علوم الهی می داند و ادراکش را جز برای کسانی که از ناحیه حق تعالی به سرچشمه علم و حکمت ...
-
معنای عبارت فلسفی «واجب الوجود کلّ الأشیاء» چیست و آیا ریشه‌ای در آموزه‌های اسلامی دارد؟
2109 1397/08/07 وحدت وجودکل الاشیا بودن واجب الوجود به معنای ان نیست که پروردگار مرکبی شامل تمامی اشیای عالم امکانی باشد ؛ بلکه به این معنا است که واجب الوجود هیچ کمالی از کمالات ممکن و موجود را فاقد نبوده و در عین بسیط بودن ...
-
تعریف «زمان» تنها با وجود «مادّه» امکان پذیر است و بر این اساس، خود مادّه باید «قدیم زمانی» باشد. در این صورت، نیاز مادّه به علّت را چگونه توجیه می‌کنیم؟
1483 1397/08/03 علیت و معلولیتیکی از مباحث علمی دقیق در فلسفه اسلامی ، تمایز نهادن میان قدیم زمانی و قدیم ذاتی است که بسیاری از متکلمان مسلمان و مسیحی و فلاسفه غرب ، از ان غفلت نموده و قدیم زمانی را به معنای واجب الوجود بالذات دانسته ...
-
از کجا بفهمیم قوانین حاکم بر طبیعت خود بخود به وجود نیامده‌اند؟
1801 1397/08/02 علیت و معلولیتاگر منظور از خود بخود بودن قوانین طبیعت ، این است که این قوانین در عین ان که ابتدا معدوم بودند و سپس موجود گشتند ، نیاز به علتی ندارند ؛ در این صورت به انکار اصل علیت می انجامد که بطلان ان در کتب فلسفی ...
-
از کجا می‌توان فهمید که ماده نه اقتضای وجود دارد و نه اقتضای عدم؟
1567 1397/07/26 هستی شناسیماده در علوم مختلف ، دارای معانی مختلفی است. به عنوان مثال ، در علم لغت به معنای ریشه واژه و در علم زیست به معنای جنس مؤنث و در علم منطق به معنای عقد الحمل قضیه و در علم فلسفه به معنای قوه و استعداد به ...
-
بر اساس مبانی فلسفی، نقش هیولا در حرکت چیست؟
1669 1397/07/19 حرکت جوهریبر اساس حکمت مشا که حرکت جوهری را ناممکن می دانند ، هیولا نقش ویژه و مستقیمی در حرکت ندارد ، اما بر اساس حکمت متعالیه و پذیرش حرکت جوهری ، هیولا نقش اساسی دارد و وحدت بخش حرکت جوهری است ؛ بلکه شاید بتوان ...
-
احکام و عوارض وجود به چه معنا است؟
1530 1397/07/11 هستی شناسیعوارض جمع عارض به معنای محمول است و منظور از ان مطلق چیزی است که قابل اطلاق یا حمل بر یک موضوع باشد. طبق این معنا ، عوارض وجود به صورت مطلق ، شامل تمامی محمولاتی است که بر وجود حمل می گردد ؛ نظیر بساطت ...
-
آیا تکیه دو جسم - مانند آجر - بر یکدیگر و برپاماندن هردو را نمی‌توان دلیلی بر آن دانست که «دَور» - بر خلاف آنچه در فلسفه گفته می‌شود – از محالات نیست؟
2088 1397/02/11 علیت و معلولیتاولا: محال بودن دور در مباحث علت و معلول ، مربوط اصل وجود است ، در حالی که روشن است که اصل وجود این دو اجر متوقف بر یکدیگر نیست. [ 1 ] ثانیا: این دو اجر نیز در ویژگی و حالات انحراف کاملا به هم تکیه ندارند ...
-
آیا ملا صدرا ماهیت یا عین ثابت سگ، خوک و کافر را نجس می‌داند؟
1780 1397/01/28 هستی شناسیظاهر اموزه های اسلامی ان است که نجاست یک چیز لزوما نشانی از شر بودن ان نیست. به عنوان نمونه ، خون یک شهید با تمام ارزشی که دارد ، اما از نظر فقهی نجس به شمار می اید. با این وجود ، در مورد انچه از ملا صدرا ...
-
جهان مادی به چه جهانی گفته می‌شود؟
3044 1397/01/27 هستی شناسیجهان مادی به جهانی گفته می شود که دارای ویژگی های مادی باشد. از مجموع سخنان حکیمان در این باب می توان چند چیز را به عنوان ویژگی و مشخصه امر مادی نام برد: 1. داشتن مکان خاص و اشغال فضا ، 2. اشغال زمان ...
-
برهان محبت چیست؟ و حضرت ابراهیم(ع) چگونه از این برهان برای اثبات ربوبیت پروردگار استفاده کرد؟
2803 1396/12/14 تفسیربرهان محبت ، برهانی است که حضرت ابراهیم ع از طریق ان به نفى ربوبیت غیر خدا و اثبات ربوبیت خدای متعال در برابر مشرکان پرداخته است. حضرت ابراهیم ع با حد وسط قرار دادن محبت در قیاسى منطقى در قالب شکل دوم ...
-
تفاوت «اتصاف بالتبع» با «اتصاف بالعرض» که در فلسفه مطرح می‌شود چیست؟
2487 1396/11/17 هستی شناسیواژه بالعرض در فلسفه معانی متعددی دارد که بر اساس کاربردهای ان قابل تشخیص و تعیین است. یکی از موارد استعمال این اصطلاح ، اتصاف ماهیت به وجود یا حقیقت داشتن در فلسفه مشا و حکمت متعالیه است که گفته می شود ...
-
آیا «احتیاج»، «استقلال»، «علیت» و «عدم علیت» از وجدانیات هستند؟ آیا وجدانی‌بودن تمام این موارد، منجر به تناقض نخواهد شد؟
1764 1396/07/10 علیت و معلولیتاحتیاج ، استقلال ، علیت و عدم علیت را نمی توان از وجدانیات محسوب کرد ؛ زیرا وجدانیات قضایایی هستند که به واسطه ی حواس باطنی به دست می ایند ؛ [ 1 ] و روشن است که این مفاهیم با هیچ یک از حواس باطنی به دست ...
-
آیا فرشتگان نیز دارای عقل می‌باشند(تعقل می‌کنند)؟
3733 1396/07/05 فرشتگانعقل دارای معانی متعددی است و استناد بیشتر این معانی به ملائکه صحیح است ؛ و مطمئنا فرشتگان نیز از قدرت عقل به این معانی بهره مندند: 1. عقل به معنای درک و تمییز خیر از شر. 2. عقل به معنای خود اشعاری و ...
-
آیا بر اساس منطق فازی می‌توان قانون علیت را رد کرد؟
2607 1396/03/11 تعریف شناسیهر دانشی می تواند از ابزار خاص و مناسب خود بهره گیرد ؛ مثلا معادلات ریاضی را نمی توان با گزارشات تاریخی حل کرد ، یا حقایق تاریخی را نمی توان با قواعد ریاضی به اثبات رساند. در همین راستا منطق فازی ، [ 1 ...
-
آیا ابن سینا و دیگر فیلسوفان حکمت مشاء معتقد به «کثرت و تباین حقیقی موجودات» هستند؟ آیا چنین اعتقادی با اعتقاد به «لزوم سنخیت بین علت و معلول» سازگار است؟
2613 1396/03/09 تباین یا تشکیک موجوداتمعروف و مشهور این است که فیلسوفان حکمت مشا ، مانند ابن سینا معتقد به کثرت و تباین حقیقی موجودات هستند ؛ اما همان گونه که در این پرسش امده است ، انتساب نظریه تباین موجودات به مشائین مشکل است ، [ 1 ] و با ...
-
تفاوت انسان با حیوانات و گیاهان در رسیدن به اهداف چیست؟
6924 1395/11/17 انسان شناسیتفاوت انسان با موجودات دیگر در چگونگی رسیدن به اهداف ، در حقیقت به تفاوت ماهوی و ساختار وجودی انسان با موجودات دیگر باز می گردد. گیاه موجودی است که دارای اراده و اختیار نیست ، در نتیجه راه رسیدن گیاه به ...
-
رابطه بین تکوین و تشریع چگونه است؟ اگر مقلدی در پی فتوای نادرست مرجعش، اشتباهی انجام دهد، آیا آثار وضعی انجام عمل نادرست، دامنگیر مقلد خواهد شد؟
2378 1395/11/10 هستی شناسیبین تکوین و تشریع [ 1 ] هماهنگی کامل وجود دارد و تشریع تابع تکوین است. [ 2 ] قران اساس قوانین را بر توحید فطرى ، و اخلاق فاضله غریزى بنا کرده ، و ادعا می کند که تشریع و قانون گذاری باید بر روى بذر تکوین ...
-
«عالم مثال» چه نسبتی با «ریاضیات» دارد؟ آیا می‌توان گفت که «ریاضیات» زبان توصیف «عالم مثال» است؟
1880 1395/10/18 عالم مثالعالم مثال عالمی است که در سلسله نزول ما بین عالم طبیعت و عالم عقل می باشد ؛ چنان که در سلسله صعود نیز حد فاصل میان دنیا و اخرت است. از دیدگاه فلسفی ، عالم مثال عالمی است که در ان ماده ای وجود ندارد ، ...
-
آیا مرتبه‌ای بالاتر از وجود و هستی امکان‌پذیر است؟
2028 1395/09/16 هستی شناسیغیر از وجود و هستی ، عدم و نیستی است ؛ چیز دیگری غیر از وجود و هستی ، تحقق ندارد ؛ بر این اساس ، این سؤال که ایا مرتبه ای بالاتر از وجود و هستی امکان پذیر است ؟ مبهم است. البته بر اساس تعبیر رایج فیلسوفان ...
-
تعریف «هستی» در دانش کلام و فلسفه چیست؟
6469 1395/09/15 هستی شناسیهستی که معادل فارسی وجود است ، از نظر فلاسفه امری روشن و بدیهی است ، به گونه ای که تعریفی حقیقی از ان نمی توان ارائه کرد ؛ و همه ی تعاریف ، شرح اسم و تبدیل واژه ای به واژه ای مرادف است. استاد مطهری در ...
-
با توجه به اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت برای حدود وجود، از کجا بدانیم که این ماهیات مختلفه در یک مرتبه طولی هستند، تا بتوان مراتب عرضی بودن آنها را در یک مرتبه طولی اثبات کرد؟
2377 1395/09/06 هستی شناسیحکیمان بر این باورند که کثرت یا ذاتی است و یا عرضی. کثرت ذاتی ، کثرتی است که مربوط به خود وجود است ؛ بنابر این منظور از ذات ، ماهیت نیست ، بلکه همان هویت وجود است. کثرت عرضی ، کثرتی است که از ناحیه ماهیت ...
-
آیا اعتقاد به دوام فیض، به تسلسل نخواهد انجامید؟ و چرا نمی‌توان ماده را واجب الوجود دانست؟
2331 1395/08/24 هستی شناسی1. از نظر برخی فیلسوفان مسلمان ، برای هر کدام از محدود یا نامحدود بودن جهان ، می توان دلیل اقامه کرد. [ 1 ] و در صورت بی نهایت بودن جهان مشکل و محالی لازم نمی اید ؛ اما تسلسلی که بیان کردید مشکل ...
-
نظر اسلام در باره مواد اولیه تشکیل دهنده عالم چیست؟
39892 1386/09/20 مفاهیم قرآنیدقیقترین نظریه‌ای که از سوی دانشمندان علوم طبیعی ، در رابطه با عنصر اصلی تشکیل دهنده‌ی ماده ابتدایی عالم ارائه شد ، اثبات می‌کند که عالم ماده ، در اصل متشکل از عنصر سدیم متراکم در فضا بود. این ماده در ...
-
چگونه در کنار واجب الوجود که بسیط است و ترکیبى در ذات او نیست، می‌توان ممکن الوجود را فرض نمود؟
10802 1386/09/15 وحدت وجوددر سلسله طولى نظام وجود ، در عین حال که همه حقایق وجودى موجودند ، اما داراى مراتب و طبقات مختلف اند که این مراتب ، هم اشتراکشان در وجود است و هم اختلافشان. عالی ترین مرتبه در این سلسله ، از ان حضرت حق ...
