گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:کلیات)
-
منظور فیلسوفان از «ابژکتیویسم» و «سابژکتیویسم» چیست و اسلام طرفدار کدام یک از آنهاست؟
4617 1398/08/23 کلام جدیدبه صورت خلاصه سابژکتیویسم یا سوبژکتیویسم Subjectivism که در فارسی از ان به ذهن‌گرایی ، درون‌گرایی و یا خودبنیادی یاد می‌شود ، عبارت است از: دخالت دادن گرایش و ذهنیت‌های شخصی در داوری و شناخت جهان. به بیان ...
-
کمال در فلسفه به چه معنا است؟
4054 1398/05/02 کلیاتکمال در فلسفه به دو معنا به کار می‌رود: 1. کمال اول ؛ همان چیزی است که شی بالفعل حاصل است ؛ یعنی همان نوعیت و فعلیت یک چیز ؛ به عبارت دیگر ، کمال اول هر موجودى به فعلیت ان است و نحوه وجود هر موجودى ، ...
-
مقصود از «کلام فلسفی» چیست؟
1712 1397/11/09 کلام قدیمکلام فلسفی ، اصطلاحی است که اخیرا در مباحث کلامی و فلسفی به کار گرفته می شود ، ولی حقیقت این است که برای این اصطلاح ، تعریف دقیقی نمی توان ارائه کرد ؛ زیرا غالبا کلام فلسفی ، را ﻣﻌﺮفتی می دانند ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ...
-
آیا ورود روایات باطنی و نیز نشر فلسفه در میان شیعیان اثناعشری، نوعی انحراف از آموزه‌های اصیل شیعی نبود؟
1689 1397/10/11 علوم قرآنی1. روایاتی که از پیامبر ص و ائمه ع نقل شده ، اگر معتبر و دارای شرایط پذیرش باشند مورد قبول اند ؛ [ 1 ] و فرقی ندارد که در چه موضوع و زمینه ای باشند ؛ از روایات باطنی باشند یا غیر ان. 2. سیر فلسفه و رونق ...
-
ارتباط «فرم و محتوا» چگونه است؟ آیا مشابه همان ارتباط «ماهیت و وجود» است؟
2116 1397/08/09 کلیاترابطه فرم و محتوا از نوع رابطه حال و محل ، یا همان ظرف و مظروف است. در حقیقت ، فرم به مثابه ظرفی است که با محتوا ، پر می شود. به همین جهت هر مقدار که محتوا بیشتر باشد ، فضای بیشتری از فرم را اشغال نموده ...
-
آیا از نظر فلسفه چیزی ماورای وجود، حقیقتی ندارد؟
1563 1397/07/15 کلیاتبرای روشن شدن موضوع مطرح شده در پرسش ، شایسته است ابتدا به مطلبی اشاره نماییم ، و ان این است که گاهی یک لفظ به صورت مشترک لفظی در میان اهل یک علم به کار می رود و هر یک با توجه به برداشتی که از ان لفظ دارند ...
-
آیا فلاسفه یونان؛ مثل افلاطون، سقراط و ارسطو موحّد و خداپرست بوده و باورهای خود را از آموزه‌های ابراهیمی به ارث برده بودند؟
4306 1397/06/19 بیشتر بدانیداگرچه احتمال تاثیرگذاری اموزه های ابراهیمی بر فلاسفه موحد یونان وجود دارد ، اما توجه به این نکته ضروری است که برای موحد بودن ، لزوما نباید شخص متصل و مرتبط با دین حضرت ابراهیم ع باشد ؛ زیرا علاوه بر این ...
-
معنای «هیولی» در کتب فلسفی چیست؟
9005 1397/02/20 کلیاتاصطلاح هیولا در فلسفه به معنای قوه است و گاهی به معنای ماده نیز بکار می رود. برای روشن شدن ارتباط هیولا با ماده و پیش از پرداختن به معنای فلسفی هیولا ، ضروری است توضیح مختصری در باره تاریخچه بحث ماده ...
-
فلسفه‌ی مشاء و فلسفه‌ی اشراق چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟
4943 1397/02/18 آراء شناسیاگرچه فلسفه مشا و اشراق از جهات متعددی مشترک اند ؛ مانند پذیرش خداوند به عنوان سرسلسله موجودات و تنظیم تمامی موجودات در یک نظام رتبی ، اما تمایزات متعددی هم دارند که شامل اختلاف روشی عدم اکتفا به استدلال ...
-
آیا امام صادق(ع) در کتاب توحید مفضل، فلاسفه را مورد نکوهش قرار می‌دهد؟!
2884 1397/01/05 درایه الحدیثدر کتاب توحید مفضل امده است که امام صادق ع در ضمن بیان اثار قدرت ، عظمت ، حکمت و تدبیر خداوند در افرینش جهان و انسان فرمود: خسران ، حرمان و ناامیدی بر کسانی باد که مدعی فلسفه هستند ! چگونه قلب های انان ...
-
مراد از «تدبیر منزل» در حکمت عملی چیست؟
3810 1396/12/20 کلیاتتدبیر از ریشه دبر ، در لغت به معنای اندیشیدن و عاقبت بینى در کارها و امور است ، [ 1 ] که به تنظیم و اداره کردن و مدیریت توسعه معنایی داده شده است. مقصود از اصطلاح تدبیر منزل نیز ، همین معنا است. تدبیر ...
-
بحث از «اسناد و ربط در جملات خبری» که در فلسفه به آن پرداخته می‌شود بحثی ادبی است یا فلسفی؟
2320 1396/12/03 کلیاتبحث از اسناد و ربط در جملات ، می تواند بحثی ادبی ، منطقی ، فلسفی ، اصولی و... باشد ؛ زیرا با معیار ذکر شده در تمایز علوم سازگاری داشته و از جهتی مناسب با هر یک از علوم نامبرده است ؛ بدین لحاظ ، در حال ...
-
گفته می‌شود تغییر دادن نام برخی افراد که از لحاظ ابجدی با نام مادر و یا دیگر بستگانشان همخوانی ندارد، موجب حل مشکلات آنان می‌شود! آیا این مطلب صحیح است؟!
2540 1396/07/24 کلیاتدر اسلام توصیه شده که نام هایی که دارای معنای نامناسب است به نام مناسبی تغییر پیدا کند ، اما دستوری برای تغییر یک نام ، تنها به دلیل متناسب نبودن ان با نام والدین و یا دیگر بستگان ، به ما نرسیده است. بنابر ...
-
وجه تسمیه فلسفه به فلسفه اولی چیست؟
4573 1396/06/20 کلیاتواژه فلسفه ریشه یونانى دارد. همه علماى قدیم و جدید که با زبان یونانى و تاریخ علمى یونان قدیم اشنا بوده اند مى گویند: این لغت مصدر جعلى عربى کلمه فیلوسوفیا است. کلمه فیلوسوفیا مرکب از دو کلمه فیلو و سوفیا ...
-
برای خداوند که زمان مطرح نیست، پس بر این اساس، مخلوقاتی که سابقه عدم دارند باید همزمان هم معدوم باشند و هم موجود؟! این مشکل را چگونه حل می‌کنید؟
2526 1396/06/16 کلیاتمعنای این جمله که برای خداوند زمان مطرح نیست ، این است که خداوند تحت سیطره زمان قرار نمی گیرد و زمان موجب محدود شدن ذات و فعل خداوند نمی شود ؛ بلکه زمان را ما از افعال خداوند انتزاع می کنیم ؛ در نظر حکیمان ...
-
منظور از این‌که «حقیقت، خدا است» چیست؟
3852 1396/06/09 کلیاتحق در لغت حقیقت ، مصدر صناعی و بر گرفته از ریشه حق است. واژه حق ، در معانی متعدد به کار رفته است ؛ مانند: مطلق ثبوت و وجود ، وجود دائم ، وجود واجب ، اهلیت و صلاحیت داشتن ، رسیدن به غایت و هدف ، داشتن ...
-
معنای عبارات «تغییر و تغیّر» و «تعیین و تعیّن» که در منابع اسلامی از آنها استفاده می‌شود چیست؟
9847 1395/09/13 کلیاتالف. معنای تغییر و تغیر در لغت و اصطلاح تغییر و تغیر از ماده غیر ؛ به معناى تغییر صورت چیزى بدون تغییر ذات ان ، تبدیل به غیر ، [ 1 ] تحول و دگرگون شدن چیزی ، [ 2 ] است. این دو کلمه ؛ در اصطلاح فقهی ...
-
معنا و مفهوم وجود در فلسفه چیست؟
4369 1395/03/12 هستی شناسیفلاسفه بر این باورند که معنا و مفهوم وجود بدیهی و روشن است ؛ یعنی نمی توان لفظی واضح تر از خود وجود را برای ارائه توصیفی از ان یافت. البته لفظ بودن و هستی را می توان ترجمه فارسی کلمه وجود دانست.
-
فرق بین ابداع تکوینی و خلق چیست؟
4780 1395/02/20 کلیاتابداع به معنای خلق بدون الگو و نمونه است. اما خلق اعم از ان است ؛ یعنی هرگونه ایجادی را خلقت می گویند اعم از این که همراه با الگو و نمونه قبلی باشد یا نباشد. برای اطلاع بیشتر رجوع شود به: پاسخ 32148 معنای ...
-
مبانی عقلی و مبانی نقلی چه تفاوتی با هم دارند؟
6560 1395/02/11 کلیاتمبانی جمع مبنا ، از ریشه بنی ، به معنای پایه و هرچه که بر ان و با تکیه بر ان بر رویش چیزی می گذارند. [ 1 ] منظور از مبانی عقلی ، مطالبی است که از نظر عقل و برهان ، پایه ای برای یک نظریه محسوب می شود ...
-
فلسفه تحلیلی با فلسفه صدرایی چه تفاوتی دارد؟
3499 1395/02/08 آراء شناسییافتن تعریف دقیق از فلسفه تحلیلی مشکل است ؛ زیرا این اسم از سوی برخی از پژوهندگان مباحث فلسفی بر نحوه کار بعضی از فیلسوفان ، نهاده شده است. از ان جا که هر محقق و پژوهش گری ممکن است ملاک و معیار خاصی برای ...
-
منظور از جوهر، صفت و حالت در فلسفه اسپینوزا چیست؟
5955 1395/02/06 جوهر و عرضاسپینوزا در باب مسائل فلسفی نظریات و اصطلاحات جدیدی ابداع کرده است ؛ توضیح برخی از این اصطلاحات را در پاسخ تفصیلی اشاره می کنیم. البته تحلیل اصطلاحاتی که او مورد استفاده قرار داده کمی دشوار است. به تعبیر ...
-
چرا با وجود تفاوت‌های اساسی بین برخی اعتقادات اصیل دینی با عرفان و فلسفه؛ عده‌ای از اهل علم و فضل اصرار بر مطابقت اینها با یکدیگر دارند؟
3153 1395/01/24 کلیاتاولا: این گونه نیست که اهل علم و فضل از حوزه ، هر گونه عرفان و فلسفه ای را تایید کنند ؛ بلکه عرفان و فلسفه اصیل اسلامی مورد تایید است. [ 1 ] ثانیا: منظور از تایید عرفان و فلسفه ، تایید تمام انچه عارفان ...
-
نظر فلسفه نسبت به نماز چیست؟
3660 1394/12/15 رابطه واجب و ممکنفلسفه ، دانش مرتبط با مسائل کلی هستی بوده [ 1 ] و نسبت به مسائل جزئی هستی مستقیما نظر نمی دهد. البته از مسائل کلی که در فلسفه مطرح می شود می توان حکم فلسفه را نسبت به نماز استنباط کرد. [ 2 ] توضیح این ...
-
هویت و ماهیت چه تفاوتی با هم دارند؟
8656 1394/12/11 ماهیت1. کلمه ماهیت به معناى چیستى است که در مقابل وجود و هستى می اید. در کلمه ماهیت ، ما را ما ى استفهامیه دانسته و می گویند ما هى هى ؟ یا ما هو هو ؟ فلان چیز چیست ؟ و سپس از عبارت ما هى هى ؟ مصدر ساخته ...
-
«حقیقت عبارت از فکری است که در عمل، مفید و دارای تأثیر نیکو باشد». چه نقدی بر این نظریه پراگماتیسم‌ها وجود دارد؟
3058 1394/12/03 کلیاتفلسفه پراگماتیسم از فلسفه های تجربی است که عقل را به عنوان یکی از ابزار ادراک واقعیت نمی پذیرد. به نظر صاحبان این فلسفه غرض از حیات همان عمل است نه فکر و اندیشه ؛ انان حقیقت را عبارت از فکری می دانند که ...
-
منکران خدا برهانی را با نام «برهان شر» ارائه می‌کنند. این برهان چیست و چه پاسخی برای آن وجود دارد؟
9501 1394/09/30 مبدأ شناسییکی از مسائلی که مادی گرایان و منکران خدا برای انکار وجود خالق هستی به ان استدلال می کنند وجود شر است. مشکل اساسی و مشترک استدلال این گروه ان است که انها شر را به صورت مطلق فرض می کنند ، به گونه ای که ...
-
معنای «اصل تفرد» در فلسفه چیست؟
9251 1394/06/28 تجرد یا مادیت صور نوعیاصل تفرد در فلسفه ؛ یعنی این که هر موجودى داراى یک وجود جزئى است که توسط ان ، از صورت مشترک نوعى بین خود و افراد دیگر ، متمایز می شود. [ 1 ] به دیگر سخن ؛ هر موجودی دارای تفرد و تشخص هست که ملاک تفرد و ...
-
منظور از این قاعده فلسفی که «موجود هیچ‌گاه معدوم نمی‌شود و معدوم هیچ‌گاه موجود نمی‌شود»، چیست؟
4490 1394/04/11 کلیاتعدم تلازم بین این دو سخن موجود معدوم نمی شود و معدوم موجود نمی شود بدان جهت است که موجود با حفظ حیثیت وجودی و با مشخصات وجودی ، در حالی که موجود است ، محال است معدوم شود. همچنین معدوم با حفظ حیثیت عدمی ...
-
آیا عرض می‌تواند در کمال جوهر تأثیر داشته باشد؟
3493 1394/04/08 جوهر و عرضاعمال و افعالی که انسان انجام می دهد ، دارای دو بعد ظاهری و باطنی است. به بیان دیگر ، دارای دو بعد ملکی ناسوتی ، دنیایی و بعد ملکوتی است. هر چند بعد و صورت ظاهری اعمال و افعال در دنیا حرکت است ؛ و حرکت ...
-
نکات تشابه و اختلاف «رئالیسم غربی» و «رئالیسم اسلامی» در چیست؟
7625 1394/03/05 آراء شناسیواژه رئالیسم realism به معنای واقع گرایی و واقع بینی ، از کلمه رئال real به معنای واقعی ، گرفته شده است که این واژه ، از ریشه رس res به معنای شی مشتق شده است. [ 1 ] در یک تعریف کلی ، می توان گفت ؛ ...
-
آیا برای انواع استدلال‌هایی که در منطق بدان‌ها اشاره شده، مثال‌های قرآنی وجود دارد؟
9550 1393/12/20 کلیاتقران کریم کتابی اسمانی و برای هدایت عموم بشر در تمام زمان ها امده است ؛ از این رو روش های استدلالی قران در بیشتر موارد ، متکی بر امور محسوس و عینی است که هیچ عاقلی در ان تردید نمی کند ، و این روش از استدلال ...
-
منظور از «بالذات» و «بالعرض» چیست؟
11958 1393/11/23 تعریف شناسیمنظور از بالذات این است که چیزی خودش حقیقتا صفتی را دارا باشد. اما بالعرض بدین معنا است که مثلا ( الف ) خودش حقیقتا متصف به صفتی نباشد ، بلکه در اثر ارتباط و اتحاد با ( ب ) که به این صفت متصف است ، این ...
-
ارتباط میان مفاهیم «علت فاعلی»، «علت مادّی»، «علت صوری»، «علت غایی»، «علت تامّه»، «علت ناقصه»، «مقتضی» و «عدم مانع» چیست؟
12531 1393/11/08 کلیاتحکیمان بر این باورند که هر چیزی برای به وجود امدن نیاز به چهار علت دارد. علت های چهارگانه در این تقسیم بندی عبارت اند از: 1. علت فاعلی ، 2. علت مادی ، 3. علت صوری ، 4. علت غایی. توضیح و تفسیر هر یک از ...
-
آیا در روایات با فلسفه مخالفت شده است؟ علت بد بودن آن چیست؟
32945 1387/04/02 درایه الحدیثحدیثی را که در پرسش درباره بد بودن فلسفه به ان اشاره شده است ؛ مقدس اردبیلی ( متوفای 993ق ) در حدیقه الشیعه از سید مرتضى بن داعی حسینی رازی از شیخ مفید با ذکر سلسله سند نقل کرده است. درباره مقصود از این ...
