گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:صرف و نحو)
-
آیا می‌توان ضمیر «رسالته» در آیهی تبلیغ را به «ما»ی موجود در «ما انزل الیک» برگرداند؟
165 1400/05/23 تفسیردر ایه‌ی یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته و الله یعصمک من الناس ان الله لا یهدی القوم الکافرین ، [ 1 ] دو ما وجود دارد که اولین انها ما انزل موصوله و دیگری ما بلغت نافیه ...
-
چرا در آیه ی 23 سوره فجر، دو بار واژه‌ی «یومئذ» تکرار شده است؟!
302 1400/04/13 قرآنو جی یومئذ بجهنم یومئذ یتذکر الانسان و انى له الذکرى ؛ [ 1 ] و در ان‌روز جهنم را حاضر می‌کنند ! ارى در ان‌روز انسان متذکر خواهد شد ، اما چه فایده ؟ ! همان‌گونه که در پرسش امده ، چینش این ایه به گونه‌ای ...
-
معنای قاعده "کثرة المبانی تدل علی کثرة المعانی" چیست؟
509 1400/02/22 بیشتر بدانیددر ادبیات عرب قاعده‌ای وجود دارد به نام کثره المبانی تدل علی کثره المعانی . معنای این قاعده ان است که زیاد شدن حروف یک کلمه ، موجب زیاد شدن معنای ان نیز خواهد شد . به عبارت دیگر ، هر زمان به حروف اصلی ...
-
واژه‌هایی؛ مانند «وصول» و «بلوغ» که از ریشه‌های «وصل» و «بلغ» هستند، چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
440 1400/01/20 صرف و نحوواژهی بلوغ از ماده بلغ به معنای رسیدن به انتهای مقصد و منتها از جهت مکان ، زمان و ... می‌باشد. [ 1 ] گاهی نیز به چیزی که در شرف رسیدن و یا انجام‌شدن باشد هم گفته می‌شود ، اگرچه کاملا به ان نرسیده باشد. ...
-
واژه‌ی «قربی» در آیهی «آت ذا القربی حقه» مؤنث است، پس منحصر به حضرت زهرا(س) بوده و نباید شامل حضرت علی(ع) شود؟!
461 1400/01/17 صرف و نحواین پرسش از دو جهت قابل بررسی است: واژه‌ی قربی هرچند که در ظاهر شبیه و هم‌وزن اسم تفضیل مؤنث فعلی است ؛ اما باید گفت که این کلمه اسم تفضیل نیست ، بلکه قربی مصدر از باب قرب است که ان‌را به نزدیک بودن به ...
-
بر اساس قواعد نحوی، اسم حروف مشبهة بالفعل باید منصوب باشد، پس چرا در آیهی «إِنْ هَذَانِ لَسَاحِرَانِ» کلمه‌ی «هذان» به صورت مرفوع آمده است؟!
713 1400/01/16 صرف و نحونخست باید گفت ؛ ادیبان مشهور عرب ، درستی قواعد ادبیات را با قران می‌سنجند ، نه ان‌که قران را بر اساس ادبیات عربی که بعد از نزول قران تدوین شده است ، مورد ارزیابی قرار دهند. با این وجود به بررسی پرسش می‌پردازیم. ...
-
بر اساس آیهی «فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَکَ مِنْ بَعْدِکَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِیُّ»، آیا در فتنه‌ای که توسط سامری رخ داد، تمام قوم حضرت موسی(ع) گمراه شدند؟
539 1399/12/25 تفسیراسمی که معنایش دلالت بر بیش از یک نفر دارد ولی برای این اسم ، مفردی وجود نداشته باشد ، ان‌را اسم جمع می‌نامند. [ 1 ] تفاوتی از لحاظ معنا بین جمع و اسم جمع نیست ؛ بلکه تفاوت انها فقط از لحاظ لفظی است. بدین ...
-
نقش نحوی واژه‌های «حَبَّة»، «رَطْب» و «یابِس» در آیهی 59 سوره‌ی انعام چیست؟
452 1399/12/16 قرآنخداوند در قران برای بیان بی‌نهایت بودن علم خود به تمام اشیا فرموده است: و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ما تسقط من ورقه الا یعلمها و لا حبه فی ظلمات الارض و لا رطب و لا ...
-
چرا در آیهی «إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِیبٌ مِّنَ الْمُحْسِنِینَ»، انطباق در جنسیت رعایت نشده و به جای «قریبة»، واژه «قریب» با صیغه‌ی مذکر ذکر شده است؟
991 1399/11/30 صرف و نحوبر اساس ادبیات عرب ، در مواردی مانند صفت و موصوف ، فعل و فاعل ، مبتدا و خبر و اسم و خبر نواسخ لازم است که دو طرف ارتباط ، از لحاظ جنسیت مشابه یکدیگر باشند ، اما این قاعده هم ، مانند برخی از دیگر قواعد ...
-
چند نوع الف و لام داریم و الف و لام در «السلام علیک یا أباعبدالله» چه نوع الف و لامی است؟
2429 1399/11/15 صرف و نحوال در زبان عربی بر سه نوع است: الف اسم موصول: در این نوع ، ال اسم بوده و به معنای الذی و دیگر فروعات ان است. این ال فقط بر سر اسم فاعل و اسم مفعول وارد می‌شود. گاهی نیز بر سر ظرف ، جمله‌ی اسمیه و فعل ...
-
طریقه‌ی ساختن ماضی استمراری و ماضی بعید در زبان عربی چیست؟ و «ما کان یذهب» با «کان لا یذهب» از نظر معنا چه فرقی دارند؟
4547 1399/09/01 صرف و نحودر زبان عربی برای ساختن فعل ماضی استمراری ، فعل ناقصه کان و برخی از نظایر ان مانند اصبح ، اضحی ، مادام و... ان‌را به ابتدای فعل مضارع اضافه می‌کنند و از ترکیب این دو فعل ، ماضی استمراری تولید می‌شود. ...
-
در آیهی «وَ قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ أَسْباطاً» از لحاظ ادبیات عرب آیا نباید به جای کلمات «أسباطا» و «اثنتی» از کلمات «سبطا» و «اثنی» استفاده می‌شد؟
691 1399/07/08 صرف و نحوابتدا باید به این نکته توجه داشت که قران کریم مقدم بر قوانین ادبیات عرب است. به عبارت دیگر ، قبل از نزول این کتاب مقدس ، ادبیات عرب به صورت قواعد منسجم و مندرج در کتاب‌ها نبود. تنها بعد از نزول قران بود ...
-
تفاوت مای موصوله و مای مصدریه را به صورت واضح بیان کنید.
6147 1399/04/09 صرف و نحوکلمهی ما در زبان عربی انواع و معانی متفاوت و مختلفی دارد که در نتیجه هرکدامشان اثار متعدد و مختص به خود را خواهند داشت که در یک دسته‌بندی کلی می‌توان ان‌را به دو نوع اسمی و حرفی تقسیم کرد. الف مای اسمیه: ...
-
واژه‌های قرآنی «حناجر»، «تراقی» و «حلقوم» چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
1636 1399/02/25 صرف و نحودر ارتباط با پرسش مطرح‌شده ، با استفاده از کتب لغوی معنای واژه‌های یاد شده را ذکر می‌کنیم: حنجره: در تعریف و توضیح واژه حنجره که جمع ان حناجر است ، عبارات مختلفی به کار برده شده است. برخی ان‌را راس غلصمه ...
-
چرا در صدها آیه از آیات قرآن، خداوند با فعل امر «قُل»، پیامبرش را مورد خطاب قرار می‌دهد و از او می‌خواهد تا پیامش را به مخاطبان برساند. آیا اگر چنین خطاب و تأکیدی نبود، این امکان وجود داشت که پیامبر اسلام(ص) از ابلاغ پیام خدا خودداری کند؟!
1501 1399/02/17 تفسیردر برخی ایات قران ، خدای متعال پیامبرش را با عبارت قل مورد خطاب قرار داده است. به کار بردن این نوع ادبیات ، جدای از اینکه می‌تواند نوعی تفنن در عبارت و شیوه‌‌ای بلاغی برای بیان مطالب این کتاب اسمانی باشد ...
-
در آیات فراوانی گفته شده است که کشتی‌ها در دریا(فی البحر) حرکت می‌کنند، اما در آیه‌ای بیان شده که عرش خدا بر روی آب(علی الماء) است. آیا استفاده از دو حرف متفاوت «علی» و «فی»، تفاوتی در معنای آن ایجاد می‌کند؟
1222 1399/01/23 تفسیراستفاده از حروف در زبان‌های مختلف ، تابع قوانین ادبی همان زبان است ؛ لذا نباید انتظار داشت که همان حروفی که مثلا در زبان فارسی به عنوان حرف واسطه و ربط میان کلمات استفاده می‌شود ، معادل دقیق همان حرف نیز ...
-
عبارت «من ذا الذی» که در قرآن و کلمات عربی کاربرد فراوانی دارد، معنایش چیست و از لحاظ ادبیات عرب چه وضعیتی دارد؟
4991 1399/01/18 تفسیرعبارت من ذا الذی... ، [ 1 ] در ایات مختلف قران به کار گرفته شده است. من در این عبارت ، اسمی است که نقش نحوی مبتدا را داشته و محلا ! مرفوع است. ذا نیز اسم اشاره و نقش نحوی ان خبر بوده و ان نیز محلا مرفوع ...
-
چرا در تمام قرآن، از عبارت «تجری من تحتها الانهار» استفاده شده و تنها در یک آیه، حرف جر «مِن» وجود ندارد؟
1743 1398/10/07 تفسیردر ایات متعددی از قران ، پاداش کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند را باغ‌هایی در بهشت معرفی می‌کند که نهرهایی در زیر درختان ان جریان دارد [ 1 ] : 1. و بشر الذین امنوا و عملوا الصالحات ان لهم جنات تجری من ...
-
سواد اعظم در فرهنگ روایات و فرهنگ عرفان و تصوف به چه معنا است؟
2858 1398/08/20 اصطلاحاتسواد اعظم در فرهنگ روایات به معنای جمعیت انبوه و اکثریت افراد جامعه است. به نظر می‌رسد این لفظ ذاتا دارای بار منفی یا مثبت نیست ؛ بلکه به حسب قرائن و موارد به کار گرفته شده متفاوت است ، گاهی بار منفی دارد ...
-
رسم تام و رسم ناقص در علم منطق چه نوع تعریفی است؟
4545 1398/07/14 منطقالف رسم تام تعریفى است که از جنس قریب و عرض خاص تشکیل شود ؛ مانند تعریف انسان به: حیوان ضاحک ، یا حیوان کاتب ، یا حیوان متمدن . و مانند تعریف مثلث به: شکلى که مجموع زوایاى ان مساوى دو قائمه باشد . ابن ...
-
«قضیه شرطیه منفصله» چیست و «منفصله حقیقیه»، «مانعة الجمع» و «مانعة الخلو» چه تفاوتی با هم دارند؟
12311 1398/07/11 منطقهرگاه حکم در قضیه شرطیه به انفصال باشد ، به ان‌که یک قضیه‌ای که دائر مدار نفی و اثبات است ، در واقع مرکب از دو قضیه شرطیه باشد ، ان‌را قضیه شرطیه منفصله می‌خوانند ؛ مانند قضیه این عدد یا زوج است یا فرد ...
-
جهل بسیط چه تفاوتی با جهل مرکب دارد؟
10767 1398/07/10 منطقجهل و نادانی ، در مقابل علم و دانستن قرار می‌گیرد که به دو زیر مجموعه جهل بسیط و جهل مرکب تقسیم می‌شود. الف جهل بسیط بدین معنا است که انسان چیزى را نداند ، اما متوجه این جهل و نادانى خودش باشد ، مانند ...
-
در آیاتی از قرآن کریم، علامتی تجویدی به شکل «لوزی» مشاهده می‌شود. معنای این علامت چیست؟
10351 1398/05/12 صرف و نحوعلامت تجویدی لوزی در قران ، برای اگاهی دادن به قاری قران بوده ، تا به او تذکر داده شود که شیوه خواندن کلمه‌ای که این لوزی در کنارش قرار دارد ، با قواعد کلی تجوید ان نوع از قرائت ، متفاوت است. این علامت ...
-
چرا قرآن برای بیان وقایع روز قیامت، گاه از فعل‌های ماضی(گذشته) استفاده می‌کند؟
4444 1398/04/30 تفسیردر ادبیات عرب - و نیز برخی زبان‌های دیگر - با اینکه فعل ماضی به صورت پیش‌فرض بر انجام فعل در زمان گذشته دلالت دارد ، اما در شرایط خاصی از حالت پیش‌فرض خود خارج شده و نشانگر زمان اینده خواهد بود ، که به ...
-
چرا در مناجات شعبانیه، عبارات «یدنیه منک» و «یقرّبه منک» مورد استفاده قرار گرفته است، با آنکه با توجه به معنا باید گفته می‌شد: «یدنیه إلیک» و «یقرّبه إلیک»؟!
2180 1398/04/04 لغت شناسیدر زبان عربی ، به طور معمول ، هر فعل ، یک یا چند حرف جر ویژه خود را دارد که در عبارت پردازی ها تنها از ان حروف استفاده می شود [ 1 ] که برای اگاهی دقیق از انها باید کتاب های لغتی که شیوه گفتاری مردم عرب ...
-
چرا در متون اسلامی برای نشان دادن جهت چپ و راست از حرف جر «مِن» و برای اشاره به چهار جهت دیگر از حرف جر «عَن» استفاده می‌شود؟
2384 1398/04/01 لغت شناسیزبان عربی ؛ مانند زبان های دیگر ، دارای قواعد و قوانینی است که برخی از انها در رشته های مختلف ادبیات ؛ نظیر صرف ، نحو و بلاغت جمع اوری شده است. اما بیشتر انچه که در این کتب امده ، قواعدی کلی است که معمولا ...
-
در مورد نقش نحوی عبارت قرآنی «... و المقیمینَ الصلاةَ و ...» در آیه 162 سوره نساء توضیح دهید و اینکه چرا اِعراب آن با قبل و بعدش هماهنگ نیست؟
3715 1398/03/23 تفسیردر پاسخ ابتدا باید به این نکته توجه داشت که در زبان عربی ، این تنها فعل نیست که دارای فاعل و مفعول می باشد ، بلکه برخی اسم های مشتق نیز با داشتن برخی شرایط ، می توانند مانند فعل ، در اسم های دیگر عمل کرده ...
-
انواع «قصر» چیست و اصطلاح «قصر قلب» به چه معنا است؟
5463 1398/03/21 تفسیرعبارت قصر القلب ، یک اصطلاح در علم بلاغت است که به معنای محصور کردن و منحصر کردن به صورت عکس تصور مخاطب است. برای قصر یا همان حصر ، تقسیمات مختلفی ارائه شده است. از جهتی ، به حقیقی و غیر حقیقی اضافی و ...
-
در آیه 31 سوره فصلت، دو بار عبارت «فیها» وجود دارد. آیا ضمیر موجود در هر دو به آخرت برمی‌گردد، یا آنکه یکی از ضمایر به دنیا و دیگری به آخرت برگشت می‌کند؟
2342 1398/02/30 قرآنخداوند متعال در قران بشارت های متعددی به صابران داده است. [ 1 ] ایه 31 سوره فصلت نیز یکی از این ایات است: نحن اولیاؤکم فی الحیاه الدنیا و فی الاخره و لکم فیها ما تشتهی انفسکم و لکم فیها ما تدعون ؛ ما ...
-
«فی هذه الساعة و فی کل ساعة» در دعای سلامتی امام مهدی(عج) متعلق به «کن لولیک» است و یا «صلواتک»؟
3330 1398/02/18 صرف و نحودعای معروفی که برای سلامتی امام مهدی عج خوانده می شود ، به عبارت های مختلف نقل شده است که در اکثر انها جمله صلواتک علیه و على ابائه وجود نداشته ، بلکه به این صورت اغاز می شود: اللهم کن لولیک فلان بن فلان ...
-
چرا در قرآن لفظ «لیل» (شب) همیشه قبل از لفظ «نهار» (روز) آمده است؟
15810 1390/08/04 تفسیرواژههای لیل و نهار شب و روز فراوان در قران به کار رفته ، و دو ایت و نشانه از ایات الهی معرفی شده‌اند ؛ و به همین جهت خداوند به انها سوگند یاد کرده ، و اختلاف و امد و شد شب و روز را نشانههایى براى ...
-
چرا خداوند در قرآن برای خودش از ضمیر مذکر استفاده کرده است؟
45622 1389/04/28 صرف و نحوعلت اینکه خداوند در قران کریم از ضمیر مذکر برای خودش استفاده نموده ، این است که قران به زبان عربی نازل شده است ، و استفاده از ضمیر مذکر برای خداوند متعال مطابق قواعد و ادبیات زبان عربی است ؛ چون خداوند ...
-
چرا در قرآن کریم برای خدای متعال، گاهی ضمیر مفرد و گاهی جمع آمده است؟
63967 1387/02/23 صرف و نحوهر چند خداوند یگانه است و می‌بایست هر گاه از افعال خود خبر می‌دهد ، از کلمه و ضمیر مفرد استفاده کند ؛ لذا بارها در قران به این نحو از خود تعبیر اورده است. اما در زبان عربی و گاهی غیر عربی ، متکلم و گوینده ...
-
چرا در سورۀ مبارکۀ صافات، واژۀ مخلصین به صورت اسم مفعول، به کار برده شد؟ آیا اسم مفعول نسبت به اسم فاعل برتری دارد و به این معنا است که خداوند فقط آنهایی را که خودش خالص کرده، هلاک نمی‌کند؟
13739 1387/01/27 تفسیرسیاق ایات مورد نظر سورۀ صافات ، سرگذشت امت‌های گذشته را بیان می‌کند که خداوند به دلیل شرکشان اکثر انان را عذاب کرد ، مگر عدۀ اندکی که برای خود ، پاکشان ساخت. مخلصین لزوما انبیا را شامل نمی‌شود ، بلکه ...
-
فرق اعمال خیر، حسنه و صالح چیست؟
15561 1385/10/06 صرف و نحوواژههای خیر ، حسنه و صالح هرچند از نظر ریشه‌ی لغوی معانی متفاوتی دارند ، ولی از نظر مصادیق و موارد استعمال با هم تفاوتی ندارند.
