گنجینه پاسخ ها (طبقه بندی موضوعی:صرف و نحو)
-
چرا در تمام قرآن، از عبارت «تجری من تحتها الانهار» استفاده شده و تنها در یک آیه، حرف جر «مِن» وجود ندارد؟
216 1398/10/07 تفسیردر ایات متعددی از قران ، پاداش کسانی که عمل صالح انجام می‌دهند را باغ‌هایی در بهشت معرفی می‌کند که نهرهایی در زیر درختان ان جریان دارد [ 1 ] : 1. و بشر الذین امنوا و عملوا الصالحات ان لهم جنات تجری من ...
-
سواد اعظم در فرهنگ روایات و فرهنگ عرفان و تصوف به چه معنا است؟
531 1398/08/20 اصطلاحاتسواد اعظم در فرهنگ روایات به معنای جمعیت انبوه و اکثریت افراد جامعه است. به نظر می‌رسد این لفظ ذاتا دارای بار منفی یا مثبت نیست ؛ بلکه به حسب قرائن و موارد به کار گرفته شده متفاوت است ، گاهی بار منفی دارد ...
-
رسم تام و رسم ناقص در علم منطق چه نوع تعریفی است؟
773 1398/07/14 منطقالف رسم تام تعریفى است که از جنس قریب و عرض خاص تشکیل شود ؛ مانند تعریف انسان به: حیوان ضاحک ، یا حیوان کاتب ، یا حیوان متمدن . و مانند تعریف مثلث به: شکلى که مجموع زوایاى ان مساوى دو قائمه باشد . ابن ...
-
«قضیه شرطیه منفصله» چیست و «منفصله حقیقیه»، «مانعة الجمع» و «مانعة الخلو» چه تفاوتی با هم دارند؟
1079 1398/07/11 منطقهرگاه حکم در قضیه شرطیه به انفصال باشد ، به ان‌که یک قضیه‌ای که دائر مدار نفی و اثبات است ، در واقع مرکب از دو قضیه شرطیه باشد ، ان‌را قضیه شرطیه منفصله می‌خوانند ؛ مانند قضیه این عدد یا زوج است یا فرد ...
-
جهل بسیط چه تفاوتی با جهل مرکب دارد؟
1457 1398/07/10 منطقجهل و نادانی ، در مقابل علم و دانستن قرار می‌گیرد که به دو زیر مجموعه جهل بسیط و جهل مرکب تقسیم می‌شود. الف جهل بسیط بدین معنا است که انسان چیزى را نداند ، اما متوجه این جهل و نادانى خودش باشد ، مانند ...
-
در آیاتی از قرآن کریم، علامتی تجویدی به شکل «لوزی» مشاهده می‌شود. معنای این علامت چیست؟
2468 1398/05/12 صرف و نحوعلامت تجویدی لوزی در قران ، برای اگاهی دادن به قاری قران بوده ، تا به او تذکر داده شود که شیوه خواندن کلمه‌ای که این لوزی در کنارش قرار دارد ، با قواعد کلی تجوید ان نوع از قرائت ، متفاوت است. این علامت ...
-
چرا قرآن برای بیان وقایع روز قیامت، گاه از فعل‌های ماضی(گذشته) استفاده می‌کند؟
1426 1398/04/30 تفسیردر ادبیات عرب - و نیز برخی زبان‌های دیگر - با اینکه فعل ماضی به صورت پیش‌فرض بر انجام فعل در زمان گذشته دلالت دارد ، اما در شرایط خاصی از حالت پیش‌فرض خود خارج شده و نشانگر زمان اینده خواهد بود ، که به ...
-
چرا در مناجات شعبانیه، عبارات «یدنیه منک» و «یقرّبه منک» مورد استفاده قرار گرفته است، با آنکه با توجه به معنا باید گفته می‌شد: «یدنیه إلیک» و «یقرّبه إلیک»؟!
631 1398/04/04 لغت شناسیدر زبان عربی ، به طور معمول ، هر فعل ، یک یا چند حرف جر ویژه خود را دارد که در عبارت پردازی ها تنها از ان حروف استفاده می شود [ 1 ] که برای اگاهی دقیق از انها باید کتاب های لغتی که شیوه گفتاری مردم عرب ...
-
چرا در متون اسلامی برای نشان دادن جهت چپ و راست از حرف جر «مِن» و برای اشاره به چهار جهت دیگر از حرف جر «عَن» استفاده می‌شود؟
778 1398/04/01 لغت شناسیزبان عربی ؛ مانند زبان های دیگر ، دارای قواعد و قوانینی است که برخی از انها در رشته های مختلف ادبیات ؛ نظیر صرف ، نحو و بلاغت جمع اوری شده است. اما بیشتر انچه که در این کتب امده ، قواعدی کلی است که معمولا ...
-
در مورد نقش نحوی عبارت قرآنی «... و المقیمینَ الصلاةَ و ...» در آیه 162 سوره نساء توضیح دهید و اینکه چرا اِعراب آن با قبل و بعدش هماهنگ نیست؟
783 1398/03/23 تفسیردر پاسخ ابتدا باید به این نکته توجه داشت که در زبان عربی ، این تنها فعل نیست که دارای فاعل و مفعول می باشد ، بلکه برخی اسم های مشتق نیز با داشتن برخی شرایط ، می توانند مانند فعل ، در اسم های دیگر عمل کرده ...
-
انواع «قصر» چیست و اصطلاح «قصر قلب» به چه معنا است؟
1135 1398/03/21 تفسیرعبارت قصر القلب ، یک اصطلاح در علم بلاغت است که به معنای محصور کردن و منحصر کردن به صورت عکس تصور مخاطب است. برای قصر یا همان حصر ، تقسیمات مختلفی ارائه شده است. از جهتی ، به حقیقی و غیر حقیقی اضافی و ...
-
در آیه 31 سوره فصلت، دو بار عبارت «فیها» وجود دارد. آیا ضمیر موجود در هر دو به آخرت برمی‌گردد، یا آنکه یکی از ضمایر به دنیا و دیگری به آخرت برگشت می‌کند؟
636 1398/02/30 قرآنخداوند متعال در قران بشارت های متعددی به صابران داده است. [ 1 ] ایه 31 سوره فصلت نیز یکی از این ایات است: نحن اولیاؤکم فی الحیاه الدنیا و فی الاخره و لکم فیها ما تشتهی انفسکم و لکم فیها ما تدعون ؛ ما ...
-
«فی هذه الساعة و فی کل ساعة» در دعای سلامتی امام مهدی(عج) متعلق به «کن لولیک» است و یا «صلواتک»؟
876 1398/02/18 صرف و نحودعای معروفی که برای سلامتی امام مهدی عج خوانده می شود ، به عبارت های مختلف نقل شده است که در اکثر انها جمله صلواتک علیه و على ابائه وجود نداشته ، بلکه به این صورت اغاز می شود: اللهم کن لولیک فلان بن فلان ...
-
چه تفاوتی بین دو کلمه «بلی» و «نعم» وجود دارد؟
2414 1398/01/25 لغت شناسیبا این که ظاهرا دو واژه بلی و نعم در معنا شبیه به هم هستند و هر دو معنای اثبات دارند ، اما کاربرد انها با هم متفاوت است ؛ در جایی که جمله ای منفی مطرح شده ، و در پاسخ بخواهیم ان جمله منفی را نادرست شمرده ...
-
عبارات «قبل» و «من قبل» در قرآن کریم، چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
715 1398/01/06 لغت شناسیدر عبارت هایی ؛ مانند من قبل یا من تحت ، با قرائنی نظیر فعل موجود در جمله و انچه این ظرف و جار و مجرور ، متعلق به ان می شود ، گاه در ایاتی مانند قالوا هذا الذی رزقنا من قبل [ 1 ] ، [ 2 ] و و الذین من قبلکم ...
-
اصطلاح «جناس» در دانش بلاغت به چه معنا است و انواع آنرا بیان کنید؟
579 1397/12/19 لغت شناسیواژه جناس از ریشه جنس [ 1 ] در اصطلاح علم بلاغت ، به شباهت ظاهری دو کلمه ، اطلاق می شود. [ 2 ] در کنار هم امدن دو لفظ مشابه چه در شعر و چه در نثر بر زیبایی و شیوایی سخن می افزاید و از این رو جناس ، جزو ...
-
در زبان و ادبیات عرب چند نوع همزه وجود دارد؟
877 1397/12/12 صرف و نحودر زبان و ادبیات عرب ، دو نوع همزه وجود دارد. همزه قطع و همزه وصل . همزه قطع همزه ای است که همیشه به هنگام تلفظ کلمه ، خوانده می شود ، بر خلاف همزه وصل که اگر در وسط جمله باشد ، هنگام تلفظ کلمه خوانده ...
-
واژه‌هایی که از ریشه «سحق» در قرآن وجود دارند، چه تفاوتی با ریشه «لعن» دارند؟
731 1397/11/03 لغت شناسیمعنای ریشه ای ماده لعن به معنای دوری از خیر و عطوفت ، و نسبت به خدا ، به معنای دوری از رحمت و لطف او است. [ 1 ] اما معنای ریشه ای سحق ، خارج کردن اشیا از حالت و جریان طبیعی ان است. بنابر این سحقا و سحیق ...
-
تفاوت واژه‌های «فقر»، «عیله» و «املاق» در چیست؟
742 1397/11/02 صرف و نحوبا این که این کلمات ، معنای نسبتا مترادف و نزدیک به هم دارند و تمام انها به معنای نداری و نیازمندی است ، ولی در ریشه این کلمات ، تفاوت هایی بین این سه واژه دیده می شود. به عبارت دیگر ، اگرچه هر سه واژه ...
-
«علو»، «تعالی» و «استعلاء» چه تفاوتی با هم دارند؟
706 1397/10/30 --- مشابه ---اصل ماده علو به معنای بالا و والا بودن است ؛ چه در امور مادی و چه در امور معنوی. [ 1 ] علا یعلو ماضی و مضارع ثلاثی مجرد از این ریشه هستند که معنایش ان است که برتر و والا شد و یا می شود. عالی اسم فاعل ...
-
«ابدال» در دانش صرف به چه معنا است و به عنوان نمونه، چرا در واژه «تکلان» که از ریشه «وکل» است، تاء جایگزین واو شده است؟
1816 1397/10/02 لغت شناسییکی از مسائل ادبیات زبان عربی که در علم صرف مورد بحث قرار می گیرد ، مسئله ابدال است. ابدال به معنای تبدیل یک حرف به حرف دیگر است. البته این مسئله اختصاص به زبان عربی نداشته و در زبان فارسی نیز وجود دارد. ...
-
چرا در آیات قرآن کریم برای ارجاع به کلمه «انعام»، گاهی ضمیر مذکّر و در موارد دیگر، ضمیر مؤنث به کار گرفته می‌شود؟
1285 1397/05/25 تفسیردر ارتباط با این پرسش باید گفت ؛ به عنوان نمونه در دو ایه و ان لکم فی الانعام لعبره نسقیکم مما فی بطونه [ 1 ] و و ان لکم فی الانعام لعبره نسقیکم مما فی بطونها ، [ 2 ] ضمیری در دو عبارت بطونه و بطونها هر ...
-
امیرالمؤمنین علی(ع) پیرامون تعریف اسم و فعل و حرف چه فرموده است؟
1262 1397/05/18 حدیث1. در مورد پرسش مطرح شده نقل شده است که ؛ وقتی ابو الاسود دوئلى پیش امیرالمؤمنین علی ع امد ، ان حضرت کاغذی را به او داد که در ان چنین نوشته بودند: بسم الله الرحمن الرحیم ، کلام سه قسم است: اسم و فعل و ...
-
باب تفعیل از ریشه صدق(تصدیق، مصدّق، صدّق)، آیا متعدی بنفسه است و یا باید با حروف جرّ متعدی شود؟
1035 1397/04/12 صرف و نحوواژه صدق از ریشه صدق ، به باب تفعیل رفته و متعدی بنفسه [ 1 ] شده است. بنابر این ، مفعول این فعل طبیعتا در ایاتی چون و صدق المرسلین [ 2 ] باید بدون حرف جر و به صورت منصوب اورده شود ؛ اما ایاتی نظیر و صدقت ...
-
در آیه 8 سوره مبارکه ملک، ضمیر موجود در «خزنتها» به چه چیزی برمی‌گردد؟ آیا ممکن است به فوج برگردد؟
968 1397/03/22 تفسیرخدای متعال در قران کریم و در توصیف حالات جهنم می فرماید: تکاد تمیز من الغیظ کلما القی فیها فوج سالهم خزنتها ا لم یاتکم نذیر ؛ [ 1 ] نزدیک است که از شدت خشم متلاشى شود هرگاه گروهى در ان افکنده شوند نگهبانانش ...
-
تعداد و ویژگی‌های «افعال مقاربه» را بیان کنید؟
2994 1397/02/31 صرف و نحوافعال مقاربه نامی است که در علم نحو برای دسته ای از افعال قرار داده شده ، اما فقط برخی از انها دلالت بر نزدیکی وقوع رخداد دارند و نام گذاری تمام این افعال به افعال مقاربه در حقیقت از باب تغلیب است. بیان ...
-
تعداد و ویژگی‌های «افعال قلوب» را بیان کنید؟
4891 1397/02/28 صرف و نحویکی از نواسخ مبتدا و خبر که سبب تغییر معنایی و اعرابی انها می شوند ، افعال قلوب می باشد. دلیل نامگذاری این افعال به افعال قلوب این است که معنای انها قائم به قلب تغییر است ؛ یعنی این افعال با تغییر و انقلاب ...
-
مراد از «تنافر»، «غرابت» و «مخالفت قیاس لغوی» در علم فصاحت و بلاغت چیست؟
2375 1397/02/26 صرف و نحوعلم بلاغت به سه بخش معانی ، بیان و بدیع تقسیم می گردد. یکی از مواردی که در بخش معانی مورد بررسی قرار می گیرد ، فصاحت کلمه است. کلمه فصیح کلمه ای است که دارای تنافر ، غرابت و مخالفت با قیاس لغوی نباشد. ...
-
راه تشخیص اسم جامد از اسم مشتق چیست؟
6049 1397/02/25 صرف و نحودر دانش صرف ، اسم مشتق چنین تعریف شده است: اسمی که دلالت بر یک حدث معنایی قائم به غیر به همراه صاحب ان حدث داشته باشد ، و از فعل گرفته شده باشد . اسم جامد نیز این گونه تعریف می شود: اسمی که بر ذات یا حدثی ...
-
فعل منحوت چیست؟
2658 1396/12/23 صرف و نحووا ژه منحوت اسم مفعول از ماده نحت است که به معنای تراشیدن چوب و ساختن اشیا و وسائل از ان است. [ 1 ] بنابراین ، منحوت ؛ یعنی چیزی که از طریق تراشیدن چیز دیگر ، حاصل شده است. یکی از اصطلاحات علم صرف ، ...
-
ترجمه صحیح عبارت «أَ فَإِنْ مِت» در آیه 34 سوره انبیاء چیست؟ «اگر مُردی» یا «اگر بمیری»؟
978 1396/11/15 لغت شناسیا فان مت فهم الخالدون اگر تو بمیری ایا انان تا ابد زنده خواهند ماند ؟ ! واژه مت از ریشه موت و صیغه مفرد مخاطب از فعل ماضی است و با ان که اولین صیغه ماضی ان مات است ، اما مانند موارد مشابه ، در صیغه ششم ...
-
چرا در مواردی نظیر «أورثتموها»، «کرهتموهن» و ... در انتهای بسیاری افعال موجود در قرآن و میان دو ضمیر منصوبی متصل به آن، یک «واو» اضافه وجود دارد؟
1739 1396/11/09 صرف و نحوافعالی که فاعل ، نائب فاعل و یا مفعول به انها ضمیر متصل بارز کم و تم بوده و بعد از ان نیز یک ضمیر منصوبی قرار گیرد ، حرکت میم انتهای فعل که در حالت عادی ساکن است ، ابتدا به ضمه تغییر یافته ، سپس اشباع ...
-
در چه حالاتی فعل مضارع منصوب می‌شود؟
9274 1396/10/18 صرف و نحوهمه صیغه های فعل مضارع به جز صیغه جمع مؤنث غائب و مخاطب که مبنی بر سکون هستند ، از افعال معرب به شمار می روند. این صیغه های معرب ، در حالت عادی مرفوع هستند. اما برخی مواقع به دلیل وارد شدن عوامل نصب یا ...
-
«فاء رابطه» چیست؟ بین آن و «فاء سببیت» چه نسبتی وجود دارد؟
5739 1396/10/16 صرف و نحوحرف فا در زبان عربی سه نوع است: الف فا عاطفه: برای عطف به کار می رود و می تواند در یکی از موارد سه گانه زیر مورد استفاده قرار گیرد: 1. ترتیب: معنایش ان است که زمان رخداد انچه بعد از فا قرار گرفته ، بعد ...
-
چرا در قرآن کریم، سلسله مراتب اعتقادی رعایت نشده و در مواردی، اعتقاداتی فرعی؛ مانند ایمان به فرشتگان و کتاب‌های آسمانی، پیش از اعتقاد به نبوت که اعتقاد اصلی است، مطرح شده است؟!
1220 1396/10/02 لغت شناسیدر پاسخ به این پرسش ، ابتدا باید گفت ترتیب موجود در ایاتی ، مانند ایه: امن الرسول بما انزل الیه من ربه و المؤمنون کل امن بالله و ملائکته و کتبه و رسله... ، [ 1 ] نشانگر اولویت و لزوم ترتیب اعتقاد نیست ...
